‘Kushner Plânı’ yahut bıçakla çorba içmek..

Trump’ın sözde “Filistin barış plânı”nın uygulanmasında Binyamin Netanyahu kilit bir aktör. Trump bütün hesaplarını Netanyahu’ya göre yapıyor. Trump damadı ve danışmanı Jared Kushner’in yürüttüğü Filistin plânın açıklanmasını İsrail’deki nisan seçimlerinden sonraya ertelenmişti. Hatta Trump, Netanyahu’nun seçim kampanyasının ortak figürü haline gelmişti. Netanyahu seçimlerde birinci parti çıktı ama aldığı oy tek başına hükümet kurması için yeterli gelmedi. Hükümeti kuramayan Netanyahu tekrar erken seçim istedi. 17 Eylül’de yapılacak seçimler Trump’ın Filistin plânının açıklanmasını bir süre daha geciktirebilir.

Bu sözde barış plânının başarılı olacağına Trump ailesinden başka kimse pek inanmıyor. Aslında Trump’ın plânın içeriğinden ne kadar haberdar olduğu bile şüpheli. Bu yüzden plâna “Kushner Plânı” demek daha doğru olur. “Kushner Plânı”, Trump’ın seçim kampanyasının büyük bağışçısı Sheldon Adelson’ın İsrail’deki bir gazetesi tarafından ifşa edilmişti. İfşa edildiği kadarıyla plânda Filistinlilere elle tutulur hiçbir şey verilmiyor. Çoğu yorumcuya göreyse plân resmen açıklandığı anda ölü bir plân halini alacak. Filistinliler açısından bu berbat plânın yürüyeceğine inanmak, bıçakla çorba içmek kadar inandırıcı olabilir sadece.

Netanyahu ile ailece dost olan Kushner ve arkadaşlarının yürüttüğü bu sözde barış plânı İsrail’in çıkarlarını önceliyor, Filistinlileri ise değersiz bir figüre indirgiyor. Kushner, kayınpederi Trump gibi bir emlakçı. ABD’nin Ortadoğu Temsilcisi Jason Greenblatt ve İsrail Büyükelçisi David Friedman ise Trump’ın eski özel avukatları. Bu isimlerin hiçbirinin daha önce diploması deneyimi yok. Diplomasiye önem vermemekle suçlanan Trump, damadı Kushner’in İsrail, Suudiler ve Birleşik Arap Emirlikleriyle kişisel ilişkilerine çok güveniyor.

Daha plân açıklanmadan İsrail’in her istediğini veren Trump, Filistinlilere BM aracılığıyla verilen yardımları bile kesti. Filistinliler de Kushner ve ekibiyle temaslarını kopardılar. Filistinlilerin dahil olmadığı bir plândan ‘barış plânı” diye söz etmek elbette boş bir laf.

Netanyahu’nun hükümeti kuramamasından ötürü çok üzülen Trump, Filistin Plânını bu ay başlarında resmen açıklamaya hazırlanıyordu. Şimdi takvim İsrail’deki 17 Eylül seçimleri sonrasına ertelenebilir. Hatta erteleme hükümet kurma süresi sebebiyle 2020 başlarına sarkabilir. 2020 Kasımındaysa ABD’de Başkanlık seçimleri var. Bu yüzden Trump, Filistin Plânıyla ilgili adım atmak ihtiyacı duyabilir. 25-26 Haziran’da Bahreyn’in başkenti Manama’da yapılacak“Refah için Barış” başlıklı konferans bu bağlamda bir ilk organizasyon olacak. Konferansta Trump’ı Jared Kushner ile Hazine Bakanı Steven Mnuchin temsil edecek.

Siyasi boyuttan yoksun “ Kushner Plânı” Filistinliler için “havuç politikası”. Kushner, düşük faizli krediler ve özel yatırımlarla Filistinlileri cezbedeceğini ve böylece iki devletli çözümde diretmekten vazgeçeceklerini vehmediyor. Ancak Filistinli iş adamları Konferansı boykot ediyorlar. ABD’nin davetine olumlu yaklaşan tek isimse, Batı Şeria’daki işgal yönetimiyle sıcak ilişkilere sahip olan, Hebron’lu iş adamı Eşref el-Caberi. “Reform ve Kalkınma Partisi” ismiyle bir tabela partisi kuran Caberi, Filistinli iş adamları arasından Manama Konferasına katılan nadir sayıda isimlerden biri olacak. Hatta tek isim bile olabilir. İsrail’in Batı Şeria’yı ilhakını destekleyen Caberi’ye Siyonist medya dışında pek rağbet eden de yok.