Senatör Graham günah mı çıkarıyor!

Şimdiye kadar ABD yönetimleri sözde de olsa Filistin meselesinde “iki devletli çözüm”ü desteklediler. ABD Kongresi’nde de bu konuda iki partili mutabakât sözkonusu. ABD’nin Filistin politikası Trump döneminde rayından çıktı. Trump kamuoyuna açık olarak, ilk defa Eylül 2018’de “İsrail-Filistin ihtilafı”nda iki devletli çözümü desteklediğini duyurdu. Trump bir barış plânı hazırlattığını ve yakında açıklayacağını belirtmişti. O günden bu yana, Beyaz Saray’dan iki devletli çözümün desteklendiğine dair bir açıklama gelmemesiyse manîdar.

Trump, ABD Büyükelçiliği’nin Kudüs’e taşınması başta olmak üzere, Netanyahu’ya yaptığı büyük kıyaklar karşılığında İsrail’in Filistinlilere taviz verebileceğini zannediyor. Trump’ın Suriye’ye ait “Golan Tepeleri”nin İsrail tarafından ilhâkını da resmen tanımasına rağmen Netanyahu’nun iki devletli çözüme uygun bir pozisyon alacağına dair bir emare gözükmüyor.

Netanyahu 20 yıldır iktidarda kalmayı başarmış bir siyasetçi, Trump ise emlakçılıktan doğrudan Başkanlığa geçmiş bir işadamı. Sadece iki buçuk yıldır Beyaz Saray’da bulunan Trump, kaşarlanmış bir siyasetçi olan Netanyahu ile aşık atabilir mi? Trump’ın “İsrail Lobisi”, “Neoconlar” ve “Hıristiyan Siyonistler” tarafından kuşatıldığını da unutmayalım.

Trump’ın Filistin Plânını hazırlayan heyet, işgal altındaki “Batı Şeria”daki yasa dışı Yahudi yerleşimlerinde de İsrail egemenliğini kabul ediyorlar. Netanyahu da bu yerleşimleri ilhak edeceklerini söylemişti. Batı Şeria’nın ilhâkıysa Trump’ın plânının ölümü anlamına geliyor. Trump’ın plânının siyasi kısmının Kasım ayında açıklanması bekleniyor. Plânda iki devletli çözümün yanı sıra Filistinli mültecilerle ilgili bir maddenin yer alıp almadığı ise, belli değil.

Trump’ın Ortadoğu politikasının Kongre’deki en büyük destekçisi, Cumhuriyetçi Senatör Lindsey Graham. Senatör, Golan Tepeleri’nin ilhakını Trump’ın resmen tanınmasında da başroldeydi. İsrail yanlısı bir siyasetçi olmasına rağmen Graham ABD’nin iki devletli çözüme bağlı kalması gerektiğini savunuyor. Graham ve Demokrat Senatör Chris Van-Hollen’ın geçen Haziran’da iki devletli çözüme destek için bir karar tasarısı hazırladıklarını, İsrail’in ABD Büyükelçisi Ron Dermer’in ise tasarı metninden “iki devletli çözüm” ibaresinin çıkarılması için bu iki senatörü ikna etmeye çalıştıklarına daha önce bu köşede yer vermiştik.

Bu kez Graham ve Van-Hollen hazırladıkları karar tasarısına destek aramak için İsrail’e giderek İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve “Filistin Kurtuluş Örgütü”nden Saeb Erekat ile görüştüler. Filistinliler İsrail’e yaptığı kıyaklar nedeniyle Trump yönetimiyle teması koparmıştılar. Netanyahu’ya cömert davranan Trump Filistinlilereyse “hasım” muamelesi çekti. Bu yüzden Graham ve Van-Hollen’ın Erekat ile bir araya gelmeleri önemli bir gelişme. Senatörler düzenledikleri basın toplantısında Trump’ın Filistin plânının yakın zamanda bir anlaşmayla sonuçlanacağına ihtimal vermediklerini söylediler. Ancak ABD’nin gelecekte iki devletli çözümü uygulama yeteneğini kaybetmemesi gerektiğini de ifade ettiler.