Stalin’den Putin’e siyasi fıkralar..

Yerli ve yabancı basında bir süredir “Putin” ve Ruslar hakkında fıkralara yer veriliyor. Stalin gibi olmak isteyen Putin'in fıkra darbelerine maruz kalması gayet tabii. Stalin döneminde insanlar “Samizdat” denilen yeraltı yayınlarıyla dikta sistemine tepki gösteriyorlardı. Başka türlüsü mümkün değildi. Sansürün yasakladığı yazılar, kitaplar daktiloyla çoğaltılıyor ve dolaşıma sokuluyorlardı. Yayınlarda en fazla dikkati, siyasi fıkralar çekiyordu. Fıkraların hedefindeyse daha çok Stalin”, celladı “Lavrenti Beriya” ve ona bağlı “Gizli Polis” vardı.

Stalin'in 1953'te ölmesinin ardından Beriya tutuklanarak kurşuna dizildi. Beriya'nın özel eşyaları arasında güzel bir deriyle kaplanmış, oldukça kalın bir not defteri bulundu. Beriya, duyduğu ve okuduğu fıkraları deftere kaydetmişti. Bu fıkralar bir şekilde dışarıya sızdırıldı. 1954'te Moskova'da bu fıkraların seçmeleri “Samizdat” yayınlarıyla elden ele dolaşıyordu.

“Doğu Bloğunda siyasi fıkra” başlıklı kitabında Aleksander Drosdeyski bu fıkralara yer verdi. Kitabın Almanca baskısına önsöz yazan Gabriel Laub'a göre siyasi fıkralar tarihin en iyi şahitleriydiler. Bu fıkralar, içeriye biraz temiz hava sokabilmek için mahdut kapasiteli, bürokratik, iyice tecrit edilmiş beyinlerin sıkı sıkıya kapalı pencerelerinin camını kesen sentetik elmaslar gibiydiler. Beria'nın defterindeki siyasi fıkralardan bazıları ise şöyleydi:

Moskova'da işçilere hitap eden bir bürokrat, 'Gorki Caddesi'nde yeni binalar inşa ettik. Lenin Caddesi'nde on üç blok ve altı fabrikalık süper modern bir işçi mahallesi kurduk' diyor. Dinleyicilerden biri ayağa kalkarak, 'Affedersin, Yoldaş. Gorki Caddesi'nde oturuyorum ve her gün Lenin Caddesi'nden geçiyorum. Fakat bu binaları, blokları, fabrikaları hiç görmedim” diyor. Alaycı bir ifadeyle işçiye cevap veren bürokrat, “Yoldaş,caddelerde avarelik edeceğinize Pravda gazetesini okusanız iyi edersiniz” diyordu.

Bir gizli polis müfettişi kahkahalar atarak Lavrenti Beriya'nın odasına girer. “Harikulâde güzel bir siyasi fıkra duydum” der. Beria “Bana da anlat bakalım” deyince, müfettiş, “Hiç olmaz, anlatamam. Bana anlatan adama 5 yıl hapis cezası verdim” diye cevap verir.

Meşhur yazar İlya Ehrenburg, Beriya'nın davetlisi olarak Sibirya'da bir çalışma kampını ziyaret etmişti. Beriya, Sibirya'dan dönen Ehrenburg'a “Kendinizi nasıl hissettiniz?” diye sordu. Ehrenburg soruya, “Kürkçü dükkanındaki tilki gibi hissettim” diye karşılık verdi.
Bir gece Çar Nikola, Stalin'in rüyasına giriyor ve ona şu soruları soruyor, “Söyle bakalım Jozef, Rusya hala süper güç mü? Ordusu güçlü mü? Halk hâlâ resmi makamlardan ve polisten korkuyor mu ve siyasi rakipler Sibirya'ya yollanıyor mu?” Stalin bütün sorulara “Gayet tabii!” diye cevap verir. Çar'ın, “Ruslar hala votka içiyorlar mı?”sorusuna Stalin yine, “Gayet tabii!” diye karşılık verdi. Çar Nikola'nın “Peki votka hâlâ 40 derece mi?” sorusuna ise “Votkamız şimdi 45 derece!” diye cevap verdi. Bunun üzerine Çar, “Jozef, şimdi bana dürüstçe söyle, bu beş derece için ihtilal yapmaya değer miydi?” der.