Cihadın hakkını verenler

Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır, Hac/78. âyete “Ve özellikle Allah uğrunda gerektiği gibi hakkıyla cihad ediniz” mealini verir ve şu açıklamaları yapar:

Cihad: Düşmana karşı savunmada bütün gücünü harcamaktır ki, üç kısımdır: Birincisi, açıkça kendini belli etmiş düşman ile yapılan cihad. İkincisi, şeytan ile yapılan cihad. Üçüncüsü de nefis ile yapılan cihaddır. Bazıları buradaki cihaddan maksat ilk şıktakidir demişler, bazıları da hevâ ve nefisle yapılan cihad olduğunu söylemişlerdir. Fakat en doğru olan üç kısmın üçünü de içine almış olmasıdır. Bu kapsam, hakikat ile mecazın bir araya getirilmesi kabilinden değil, cihad kavramının kendi kapsamının bir gereğidir.

Şüphesiz mücahede tabiri mukatele (savaşmak) tabirinden daha geneldir. Nitekim rivayet olunur ki, Hz. Hasan bu âyeti okumuş ve demiştir ki: “Adam, Allah uğrunda cihad eder, oysa düşmana bir tek kılıç bile vurmamıştır.” Sonra Allah uğrunda cihad etmenin hakkı da onun hak ve ihlasa...