Büyükşehir belediye başkanları atanarak belirlensin

Türkiye, 16 Nisan 2017 referandumu ile Cumhurbaşkanlığı sitemine geçişi onaylayınca 2019 Kasım ayı itibariyle yeni sisteme tam olarak geçmiş olacağız.

Artık Nisan ayında milletin % 52’sinin EVET dediği Cumhurbaşkanlığı Yönetim Sistemi için uyum yasaları çıkarılacak. Uyum yasaları, çıkarılacak yeni yasalar çok konuşulacak, tartışılacak. Bu süreçte bizler de sistemle ilgili düşünce ve önerilerimizi paylaşacağız.

Gelişmiş demokrasilerde idari sistemdeki yapısal farklılıklar kaçınılmazdır. Hem ülkelerin siyasi ve iktisadi alanda ulaştığı seviyesi, hem ülkenin sosyolojisi bakımından yönetim sisteminde farklılıklar kaçınılmazdır. Bilhassa cumhurbaşkanlığı sistemi, başkanlık, yarı başkanlık, anayasal monarşi, demokratik imparatorluk, federal yönetim gibi sistemlerin yönetsel açıdan farklılıkları ülkenin sosyolojisiyle, inanç, kültür ve tarihiyle alakalıdır. Kimi ülkelerde merkezilik esas iken, kimi ülkelerde yerel idari sistemin ağırlığı ve santralizasyon söz konusu olabilmektedir.

Bu yazımızda yeni sistem ve dönem için belediye başkanlarının seçilme modelini ele alacağız. Türkiye’de ne zaman demokrasi, seçimler, yönetim konuları konuşulursa muhataplar derhal referans olarak Avrupa’yı göstermişlerdir. Modern dönem idari sistemleri Avrupa menşeli olduğu için konu ile ilgili refere edilmelerini yadırgamamakla beraber, kendimize has bir sistem oluşturabilecek devlet geleneğine, siyasi tecrübe ve basirete sahip olduğumuzu ifade etmek isterim. Yani Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın, “Türk tipi” dediği bir modeli oluşturabiliriz.

Mesela Avrupa’nın kimi ülkelerinde belediye başkanları seçim veya atama yoluyla belirlenebiliyor. Yine kimi ülkelerde etkisiz veya güçlü belediye başkanlıklarına rastlamak mümkündür. Kimi ülkede seçimle gelen başkan ve güçlü yerel yönetim söz konusu iken, Finlandiya’da olduğu gibi belediye başkanları atanarak belirleniyor.

Anlayacağınız Batı’da her ülke kendisine uygun olan sistemi, usulü benimsemiş ve kimse bu farklı tercihleri yadırgamamıştır. Geçen gün dostlarla bu konuyu konuşurken Türkiye için üzerinde konuşulmaya değer farklı modeller ortaya çıktı.