Yol yorgunu

Oyun teorisi: Adam Smith, "Herkes kendi kazancını en çoğa çıkarmağa çalışırsa, toplumsal refah da en yüksek seviyeye ulaşır" demişti ya.. John Nash, matematik olarak bunun böyle olmayacağını ispat ediyor. Ediyor derken, baktım, inceledim, anladım, hakikaten ediyor diyecek halim yok. Ama bu adamın hayat hikayesinin anlatıldığı film (A Beatiful Mind) den sonra ne demek istediğine biraz kafa yormuştum. İnsanların zihni, taraflardan biri kazanırsa diğeri mutlaka kaybetmiştir paradigmasına kilitlendiği için uzlaşamıyorlar. Bu adamın teorisine göre gerçek hayatta iki tarafın da kazanacağı veya iki tarafın da kaybedeceği durumlar olabilir. Yine Nash'ın "oyun teorisi"ne göre, kişilerin etkileşim ortamında kendileri için en yararlı davranışı seçmeye çalışırken en zararlıyı seçme ihtimalleri de yüksektir. * * * GÜN 28 SAAT OLSA Amerikalılara sormuşlar: Gün 28 saat olsaydı, ek 4 saati nasıl değerlendirirdiniz? Cevaplar şöyle olmuş: Okurdum: Yüzde 33 Evdeki bozuk aletleri tamir ederdim: Yüzde 21 Yemek yapardım: Yüzde 8 Jimnastik yapardım: Yüzde 21.. şeklinde gidiyor cevaplar. Bizde de benzeri anketler yapılıyor. Ama ben yoldan geçen insana sorulması taraftarı değilim. Yoldan geçene de sorulsun ama cevaplar bize yol göstermez. Ben ayrı ayrı sorulmasından yanayım: Mesela kamu hastanelerindeki doktorlara.. Özel hastanelerdeki doktorlara. Aradaki farkı ve hasretlerini görelim. Devlet okulundaki öğretmenlere.. Özel okullardaki öğretmenlere.. Subaylara.. Generallere.. Polislere.. İnşaat işçilerine.. Çiftçilere.. Emeklilere.. Bürokratlara.. Belediye başkanlarına.. Siyasilere..