Ekonomi savaşı

Donald Trump, ABD’nin başına geçtikten sonra neredeyse bütün dünyayla savaşmaya başladı. Ancak bu savaşları artık askerî savaşlar değil. Bir yandan mültecilere karşı savaşıyor. Bir yandan twitter mesajlarıyla uluslararası politika alanında savaş veriyor. Savaşlarının en önemli bir cephesini de ekonomi alanındaki savaşı oluşturuyor. Bu savaşta ABD’ye mal satan ülkelerden ek gümrük vergileri almak için yeni uygulamaları devreye sokacağını açıkladı. Bu arada İran’la imzalanmış nükleer teknolojinin kullanılmasıyla ilgili anlaşmadan çekilerek bu ülkeye karşı da ambargo savaşı vermeye başladı. Kendisiyle işbirliği içindeki ülkelerin bu ambargoya destek vermelerini ve İran’la ticaret bağlantılarını ya tamamen kesmelerini ya da kısıtlamalarını istiyor. 

Trump’ın ek gümrük vergilerinden olumsuz etkilenen ülkeler misilleme yapacaklarını ve kendilerinin de Amerikan mallarına ek gümrük vergileri uygulayacaklarını dile getirdiler. Bu yüzden ekonomi savaşı hakkında yorum yapanlar, bu savaştan ABD’nin kârlı çıkamayacağına dikkat çekiyorlar. Trump her ne kadar kabadayı, burnunun istikametine giden dik başlı bir adam olsa da ticaretle uğraşan yani ticaretten anlayan biri. Ekonomi savaşını başlatan ve ülkesine ürün satan diğer ülkelerden ek gümrük vergisi alma kararını ilk önce veren o. Eğer ABD bu işten kârlı çıkmayacaksa neden böyle bir savaşa girme ihtiyacı duydu? 

Bunun sebebini Trump bir twitter mesajında dile getirmişti ve Çin’in ABD’nin ürettiği arabalardan %25 oranında gümrük vergisi almasına rağmen onun aynı sektördeki ürünlerinden ABD’de sadece %2,5 gümrük vergisi alındığını ifade etmiş ve bu yeni düzenlemeyle bir dengeleme yoluna gittiğini ifade etmeye çalışmıştı. 

Hatta bu yüzden elektrikli araba üretme konusundaki projeleriyle öne çıkan Tesla şirketinin sahibi Elon Musk’ın elektrikli araba üretmek için ABD dışındaki ilk fabrikasını Çin’e kuracağı haberlerde dile getirildi. Bundaki amacı ise Çin piyasasına girerken, bu ülkenin uyguladığı %25 gümrük vergisinden kurtulmak. Çünkü arabalarını ABD’de üretmesi durumunda Çin’e sattığı zaman maliyetine ek olarak bir de %25 vergi ödeyecek ve bu yüzden araçlarının fiyatı yükselecek dolayısıyla Çin piyasasında rekabet etmesi zor olacak. 

Gümrük vergilerinin artırılması konusunda yorum yapanlar Çin’in ABD’den aldığı malların gümrük vergilerini artırmakla ona baskın çıkamayacağına yani ekonomi savaşını kazanamayacağına çünkü Amerika’ya sattığı malların tutarının aldıklarından 350 milyar dolar daha fazla olduğuna dikkat çekiyorlar. Fakat bu ek gümrük vergileri sadece Çin’i değil bu ülkeye yatırım yapmış olan Amerikan şirketlerini de etkileyecek. Apple başta olmak üzere birçok Amerikan şirketinin de Çin’de büyük miktarlarda yatırımlarının olduğu biliniyor. Bunlar hem Çin piyasasına girmek hem de dünyaya sattıkları ürünlerin maliyeti konusunda bu ülkenin sağladığı avantajlardan yararlanmak amacıyla bu yatırımları yapmışlar. 

Ama Trump ne pahasına olursa olsun bu savaşı sürdürmekte hatta sahasını genişletmekte ısrarlı görünüyor. O yüzden son zamanlarda Avrupa Birliği ülkeleriyle de arasında bir gümrük vergisi savaşı başlamış durumda. Aslında Trump’ın böyle bir ekonomik savaşa ihtiyaç duyması ABD ekonomisinin önünü biraz bulanık görmesinden ve bu yüzden tedbirler alma ihtiyacı duymasından kaynaklanıyor. Ama bunun kendisine dönüşünün de ağır bir maliyetinin olacağına ve bu savaşın kendi açısından da tehlikeli sonuçlar doğurmasının muhtemel olduğuna yorumlarda dikkat çekiliyor.