Moro’da özerkliğe “Evet”

Moro’da özerklik referandumu ve bu vesileyle bölgedeki özgürlük mücadelesinin tarihi hakkında gazetemizde 18 Ocak 2019’da yayınlanan yazımızda bilgi vermiştik. O yazımızda referandumun sonucuna göre ayrıca bir değerlendirmede bulunacağımızı ifade etmiştik. 

Referandum iki turdan oluşuyordu. Ancak bu iki turun amacı başkan seçimlerinde olduğu gibi eleme yapma değil farklı bölgelerde farklı zamanlarda oylama yapılmasıydı. Referandumun birinci turu 21 Ocak Pazartesi günü, ikinci turu ise 6 Şubat Çarşamba günü gerçekleştirildi. 

Beklenti, oylama yapılacak bölgelerdeki halkın büyük çoğunluğunun kısa adı BOL olan Bangsamoro Organik Yasası’na evet diyeceği yönündeydi. Ancak Bangsamoro’daki özgürlük mücadelesinin sürdüğü yıllarda Filipinler hükümeti büyük ölçüde nüfus kaydırması yaparak Müslümanların çoğunlukta olduğu bölgelere çok sayıda hıristiyan nüfus yerleştirmişti. O yüzden bazı kritik bölgelerde “hayır” oyunun fazla çıkması endişesi de vardı. Bunlar tabii savaşın bitmesine değil Müslüman nüfusun özerk bir statüye sahip çıkmasına karşı çıkabilirler diye endişe ediliyordu. Ama görüldüğü kadarıyla birçok yerde savaşın bitmesi için hıristiyanlardan da “evet” oyu verenler oldu. Zaten referandum öncesinde bazı hıristiyan ileri gelenleri anlaşmayı destekleyeceklerine dair açıklama yapmışlardı. 

Oylamanın yapıldığı bazı bölgelerde “hayır” oyu fazla çıktı. Ama referandum yapılan bölgelerin tümündeki oyların toplamı içinde “evet” oylarının oranı yüzde seksene yaklaştı. Dolayısıyla yasa kabul edilmiş oldu. Çünkü anlaşmaya göre yasanın kabul edilmesi için öncelikle oylama yapılan bölgelerin tümünde verilen “evet” oylarının mutlak çoğunluğu oluşturması gerekiyordu. Oylama yapılan herhangi bir bölgenin oluşturulacak özerk bölgeye dâhil edilebilmesi için de orada “evet” oyu verenlerin çoğunluğu oluşturması gerekiyordu. 

Bölgenin başkenti kabul edilen Cotabato şehrinde “evet” oyunun çoğunluğu oluşturması özerklik isteyenler açısından önemli bir başarıydı. Diğer bazı önemli şehirlerde, kasabalarda ve köylerde de özerkliği tercih edenler çoğunluğu oluşturdu. Böylece Bangsamoro Özerk Bölgesi (BARMM) oluşturulması konusundaki ittifak anlaşması ve bu anlaşmanın temelini oluşturan BOL hayata geçirilmiş oldu.