TL’nin değer yitirmesi kimlerin işine gelir?

Tarih 31 Aralık 2017. Türkiye’deki bir şirket yıllardan beri ithalat yaptığı yurtdışındaki şirketten bir adet makine alıyor. Dolar kuru 3.81 ve bu makinenin fiyatı da bir milyon dolar. Türk şirket, karşıdaki şirkete bir milyon dolar karşılığı 3.8 milyon lira ödüyor.

Türk şirket mevcut yatırımını büyütmeyi ve aynı alanda başka şehirlerde yeni yatırımlar yapmayı öngörüyor. Dolayısıyla yurtdışındaki ihracatçı şirketten çok sayıda makine alacak.

Ama Türkiye’de işler nedense sarpa sarıyor; ister ekonomik, ister siyasi, ister uluslararası nedenlerden olsun Türk parası hızla değer yitirmeye başlıyor. Dolar bir ara 7 lirayı aşıyor, sonra 6 lira dolayına geriliyor.

Türk şirketle yurtdışındaki ihracatçının yıllardan beri süregelen alışverişi sekteye uğramak üzere. Türk şirket bir milyon dolara alacağı makine için artık 6 milyon lira bulmak durumunda. Bu yüzden yeni yatırımları askıya almak gerekebilir. Kur artışı zaten genelde bir dizi maliyet artışına yol açıyor da, başka hiçbir artış söz konusu olmasa bile mutlaka alınması gereken o makinenin fiyatı 3.8 milyon liradan 6 milyon liraya çıktı bile, bu zaten tek başına müthiş bir külfet.

Yatırımcı şirketin yöneticileri ne yapacaklarını belirlemeye çalışıyorlar. Bu koşullarda yatırımı büyütmek, hele hele yeni yatırımlara girişmek mümkün görünmüyor.

Bir yandan da durumlarının ne kadar iyi olduğunu düşünüyorlar. Ya dolar 7 liraları bulduğunda ödemeleri olsaydı, o zaman ne yapacaklardı. Şimdi hiç olmazsa kurun nerede olduğunu biliyorlar da ithalatı şimdilik de olsa durdurdular.

Ne var ki, kur yeniden 7 liraya, hatta 8 veya 9 liraya, ileri sürüldüğü gibi 10 liraya gidecekse aslında 6 liradan ithalat yapmak büyük avantaj, karlı çıkacaklar. Ama o bilinmezlik, önünü görememe durumu yok mu, elleri kolları bağlanıveriyor.