Cemaatleri kapatalım mı ya da köyün delisine sormayalım mı?

Bir hafta önce Afrin operasyonuna karşı yayınladıkları bildiri sebebiyle Türk Tabipler Birliği (TTB) Merkez Konseyi üyesi 11 kişi, "terör örgütü propagandası" ve "halkı kin ve düşmanlığa tahrik" suçlarından gözaltına alınmıştı. TTB Merkez Konseyi üyesi 3 kişi savcılık sorgularının ardından adli kontrol şartıyla serbest bırakılmıştı. Diğer 8 kişinin ise işlemleri devam ediyordu. Anadolu Ajansı’nın haberine göre soruşturmada yeni bir gelişme yaşanmış. Ankara Emniyet Müdürlüğü Terörle Mücadele Şube Müdürlüğünde işlemleri tamamlanan TTB Merkez Konseyi üyeleri adliyeye sevk edildikten sonra soruşturmayı yürüten savcıya ifade vermişler. Savcılık, TTB üyelerinin serbest bırakılmasına karar vermiş.

TTB ile neredeyse eş zamanlı gerçekleşen başka bir soruşturma ise Furkan Vakfı’na yönelikti. Vakfın başkanı Alparslan Kuytul gözaltına alındı. Vakfın kayyuma devredildiği ve Alparslan Kuytul hakkında 7 yıl hapis istemi ile iddianame hazırlandığı medyaya yansıdı.

Birbiriyle alakası gözükmese de bir meslek odası ile dini içerikli bir cemaati aynı karede buluşturan ortak nokta Afrin operasyonuna ilişkin tepkileri. Türkiye’nin Afrin operasyonu nereden bakarsanız bakın uluslar arası hukuk açısından meşru bir operasyon. Öte yandan Türkiye’nin hemen güneyinde cereyan eden emperyal oyuna bakıldığında meselenin beka meselesi olarak görülüp değerlendirilmesinde yadırganacak bir durum da yok.  TTB’nin “Savaş halk sağlığına zararlıdır.” cümlesi ile anılan bildirisi ise TTB’nin pek çok yerde göstermediği savaş karşıtlığını burada kullanmayı tercih etmesi sebebiyle son derece tartışmalı.  TTB’nin tavrı her şeyden önce ilkeli ve ahlaklı bir duruşu yansıtmıyor. Daha önce 3000 DAEŞ’linin öldürüldüğü Fırat Kalkanı operasyonunda sessizdiler. Dolayısıyla bildirinin, şunlarla savaşabilirsiniz ama sakın ha PKK ile savaşmayın türünden rahatsız edici bir anlamı ihtiva ettiği de söylenebilir. Kuytul’un söyleminin de ondan pek aşağı kalır yanı yok. Her ikisi de birkaç kelam, birkaç satır yazı ile mahkûm edilebilecek türden. Ne var ki bu tür söylemlerin mahkûmiyeti kolluk güçlerinin operasyonlarına ya da mahkeme salonlarının insafına terk edildiğinde ortaya çıkan manzara TTB ve Alparslan Kuytul gibi isimlere söylemleri itibariyle asla elde edemeyecekleri bir avantaj sağlıyor. Birkaç yazı ile çürütülüp kenara bırakılacak fikirler böylece bizzat o fikirlerden hoşlanmayanlar eliyle payelendirilmiş oluyor. Kamusal alanda söz söyleyebilme alanını da alabildiğine daraltıyor. Bu sonuncusu hepimizin üzerinde düşünmesi gereken bir durumdur. Çünkü Türkiye’nin bekası dışarıdan gelebilecek tehdide mukavemet gösterebilmenin yanında içerinin sıhhatini muhafaza ile mukayyettir. 

Kuytul Adana merkezli küçük bir cemaatin lideri. Dini söyleminin 80’li yılları çağrıştıran bir yanı da var. Ancak onu bilinir kılan bu dini söylemi değil. Dini söylemine eşlik eden siyasi söylemi. Özellikle son birkaç yıldır dozunu arttırdığı bir söylem bu. Cemaatinin dini içerikli oluşu muhalif kimliği ile birleşince dikkat çekmesi kolaylaştı. Cemaati sosyal medyada iyi organize olduğu için Kuytul’un çoğunluğu güncel meselelere ilişkin çeşitli sorulara verdiği cevaplardan oluşan kısa videoları hızla popülerleşti.

Ne var ki popülerleşen sadece Kuytul’un söylemi değildi. 15 Temmuz darbe teşebbüsü ülkede travma etkisi yarattı. Kamusal alanın çeşitliliğine öteden beri karşı olan, politik geçmişleri ve siyasal pozisyon alışları bu karşı oluşun enstantaneleri ile bezeli kesimler normal şartlarda milletin tenezzül etmemesi sebebiyle ellerinde kalan bir takım görüşleri, darbe girişiminin yaşattığı şok ile yeniden tedavüle soktular. FETÖ ihanetinin konuşulmayan sonuçlarından birisi de bu olmuştur.  Normal zamanda yüzüne bile bakılmayacak görüşler FETÖ terörü ile dehşete kapılan ülke insanına yeniden servis edilmeye başlandı. Bu görüşlerden en popüler olanı tek cümle ile özetlenebilir: “Bütün cemaatler kapatılsın!”

Şimdi bu tür bir söylemi dillendirenlerle sosyoloji filan diyerek cemaat tanımında bir uzlaşı aramanın da imkânı yok. Ancak bir dizi teklifimizle birlikte, bazı sorularımız olabilir kendilerine.