Halkı halktan korumak

Salı günü, Bülent Ecevit’in o sırada cumhurbaşkanı olan eski Anayasa Mahkemesi Başkanı Ahmet Necdet Sezer’den Fazilet Partisi’nin kapatılmaması için yüksek yargı üyelerine telkinde bulunması talebini ve FP ile ilgili verilen kapatma kararı ile daha sonra AKP ile ilgili olarak aynı gerekçeyle (laiklik karşıtı faaliyetlerin odağı olmak) verilen kapatmama kararlarını irdelemiş, ardından da şu soruyu sormuştum:
- Anayasa Mahkemeleri ne işe yararlar?
2. Dünya Savaşı öncesi ve sırasında yaşanan çok acı olayların da etkisiyle halkın desteğiyle sandıktan çıkan ve milli iradenin temsilcisi konumunda bulunan parlamentoların icraatlarının anayasaya ve demokrasinin temel ilke ve kurallarına uygunluklarının denetlenmesi kavramı demokrasilerin gündemine oturdu ve her yerde hızla yaşama geçmeye başladı. Dünya siyasal yaşamında görece yeni bir kavram olan anayasal denetim artık çağdaş demokrasilerin onsuz olmazlarından biri haline gelmiştir.
Anayasa mahkemeleri, milli iradenin oluşturduğu, parlamentonun icraatının anayasaya uygun olup olmadığını kontrol ederken, buna aykırı davranan iktidarı oluşturan partilerin kapatılması, üyelerinin süreli olarak siyasetten yasaklanması gibi yetkilerle de donatılmışlardır.

*** Parti kapatma ve siyaset yasağı çoğu ülkede vardır ve örneğin Almanya’da birden fazla kez de uygulanmıştır. Fransa’da ise parti kapatmak için anayasa mahkemesi kararına bile gerek duyulmamakta ve sanki söz konusu olan bir dernekmişçesine asliye mahkemesi kararı yetmektedir.
Ancak burada bir noktayı da unutmamak gerekir. Şimdiye dek hiçbir ülkede, hiçbir mahkeme iktidar olan partiyi kapatma kararı almamıştır. Oysa partinin eylemlerinin tehdit oluşturması asıl iktidar olması halinde söz konusudur.