Sigarada Vergi-Kaçak dengesi

Biliyorsunuz, devletin en önemli gelir kaynaklarının başında içki ve sigara geliyor. Maliyetlerine oranla üzerilerindeki vergi olağanüstü boyutlarda.

Bu bir anlamda iyi. Çünkü tüketim ne kadar pahalı olursa, o kadar az olur. Maliyeti yüzünden insanlar çok tüketemez. Başlayacak olanlar ise bir kez daha düşünür. 

Dünyanın gelişmiş ülkeleri de aynı yöntemi uyguluyor. Mesela İngiltere’de bir paket sigara yaklaşık 50 lira. Bizde ise 10-12 lira.

Dikkatinizi çekmek istediğim sigara fiyatları değil. İçicilerin bu fiyatları vermemek için buldukları yollar. 

Sigara fiyatları arttıkça, kaçak oranlarının da arttığını düşünüyorum. Bu benim tümüyle kişisel gözlemlerim. Çünkü öncelikle gazetelerde yakalanan kaçak sigaraların miktarlarının büyüklüğüyle ilgili haberler yer alıyor. Bu kadar kaçak sigara ancak tek bir şey için gelir. Satıldıkları. 

Sigara saten sağlığa zararlı birşey. Kesinlikle tüketilmemeli. Ama tüm dünya ülkeleri bir yandan yasaklamaya çalışırken, diğer yandan da üzerinden vergi yolu ile kazanç sağlıyorlar. Bu biraz tezat oluyor ama, kapitalist düzen böyle yapacak bir şey yok.

Neyse sigara zaten sağlığa zararlı demiştik. Ama bağımlıları için bu illetten kurtulmak zor. Ciddi pisikolojik destekler gerekiyor. Sigara pahalılanınca bağımlılar ne yapıyor dersiniz? Öyle ya günde iki paket tüketen biri bir ayda yarım asgari ücret veriyor bu zehire.

Öncelikle kaçak sigara alıyorlar. Yani yurtdışından vergisiz kaçak yollardan getirilen, nasıl ve nerede üretildiği bilinmeyen sigaraları tüketiyorlar. Bu hem vergi kaybına neden oluyor, hem de sağlığı daha kötü etkiliyor. Fakat fiyatları bayilerde satılanların dörtte biri kadar. İnsanlar maalesef buna yöneliyor.

Diğer bir yöntem ise tütün. Bilirsiniz özellikle Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da açıkta tütün satılır. Adı “Kaçak Tütün”dür. Kaçaklığı, kaçak getirilmesinden değil. Vergi ödenmemiş olmasından. Tarladan toplanıp kıyıldıktan sonra sararak içilmek için satılmasından. İşte bu tütün şimdi batı kentlerinin kapısına dayandı. Hatta bayağı da mevzi kazandı.

Şimdilerde özellikle gençler arasında yayılıyor. Geçenlerde sokakta bir tezgah gördüm. Gencin biri oturmuş elindeki sarma makinesi ile sigara sarıyordu. Acayip de hızlıydı. Ne yaptığını sordum. Hemen açıkladı: “Abi sigara sarıyorum. Ve satıyorum.”