Hükmedenlerin vicdanı

CHP'nin Kanun Hükmünde Kararnamelerin haddi aştığına dair Anayasa Mahkemesi'ne itirazı olmuş, AYM de, bu itirazı reddetmişti. AYM'nin gerekçeli kararı da açıklandı. Artık Olağanüstü Hâl ilân edilince hükûmet her türlü tasarrufta bulunabilecek... Sınır yok! Saldım çayıra Mevla'm kayıra! Her şey hükmedenlerin vicdanına kalmış.

Eskiden nasıl hükmedilmesi gerektiğine dair siyasetnameler ve nasihatnameler yazılmıştır. Pendnameler de aynı türden. Bu öğütler, çoklukla Kur'ân hükümleri esas alınarak ortaya konmuştur.

Dün bahsettiğim gibi, en son ünlü şair Şirazlı Sa'dî'nin "Hükümdara Öğütler (Nasihatü'l-Mülûk)" kitabı yayınlandı. Sa'dî (1193-1292), bildiğiniz Gülistan ve Bostan'ın yazarı. Sa'dî, Selçuklu sahasında doğmuş, Nizamülmülk'ün, Batınî-Haşhaşî Hasan Sabbah'ın yaygınlaştırmak istediği "bâtıl" fikirlerine karşı Sünnî İslâm âlimleri yetiştirmek için kurduğu Nizamiye Medresesi'nde (üniversitesinde) yetişmiştir.

Burada "hükümdar" sözünü, "idareci" olarak almalıyız. Geçmişte, tek söz sahibi "hükümdar"dı.

Sa'dî'nin, nasıl bir idare kurulması gerektiğine dair öğütlerine bakalım. Hangileri zamanımızın icraatıyla örtüşüyor, hangileri örtüşmüyor?

"Hükümdar, din bilginleri ve önderlerini saygın ve onurlu kişiler olarak her zaman üstün tutmalı, onla­rı her an yanında oturtmalı, onların onayı ve onların görüşleriyle ülkeyi yönetmelidir. Böyle olursa saltanat şeriatın [kanunların] emrinde olur. Şeriat saltanatın emrinde değil."

 "Hükümdar kanıtlarını [delillerini] görmeden, söyleyenlerin gü­venilirliğini bilmeden, suçun işlendiğini kesinleştir­meden bir kişinin ihanetini asla onaylamamalı, onu asla cezalandırmamalı."

  "Hükümdar, zulme uğramışlara, zalimlerden hak­kını alıp vermeli. Bunu haksızlığa uğramışlar şaşkın­lığa düşmesin diye de yapmalı. Çünkü şöyle denilir