İttihatçılar bilinmezse!..

İttihat ve Terakki Cemiyeti/Fırkası'nın kongrelerinden bahsediyorduk.

İttihatçılar, "reform" diyebileceğimiz ayrıntılı raporlar hazırlayarak kongreye gitmişlerdir.

Kongrelerin ilki 1908, sonuncusu 1918 yılında. Yurt dışına çıkalım mı, kalalım mı tartışmaları sürerken kongrelerini bile yaptılar.

Maalesef Osmanlı Devleti, İttihat ve Terakki devrinde çöktü. Elbette İttihatçılar Osmanlı'yı çökertmek için gelmediler. Çağı yakalamak istediler. Çağın yürüyüşü Osmanlı'yı zaten aşmıştı. İttihatçılar koştular ama ayakları birbirine dolaştı. Düştüler ve kalkamadılar. Dün de bahsettim. Şu oldu: Cumhuriyete giden yolu İttihatçılar açtılar. Çok güçlü bir kadro yetişmişti. Yeni Türkiye külden doğdu, desem yeridir. İttihatçılar sayesinde Türk Türk'ü tanıdı. Balkanlardan Orta Asya'ya uzanan, Kuzeyde Rusya'nın derinliklerine kadar giren bir sahadan bahsediyorum.

İttihatçılar dönemi hep savaştı. Savaş içinde, fikir öndeydi. Genç Kalemler'i, Türk Derneği'ni, Türk Yurdu'nu, Halka Doğru'yu, Yeni Mecmua'yı, Bilgi'yi, Millî Tetebbular Mecmuası'nı ve İslâm Mecmuası'nı... çıkarttıran, destek olan onlar. Burada yine Ziya Gökalp'i anacağım

Birileri "Ziya Gökalp=Türkçülük" deyip yüz çevirmesin sakın. "Ziya Gökalp=İslâmcılık"tır.