At, atmak ve adım

Eğer Türkçede aynı seslerden oluşan fiil kökleri ile isim köklerinin birbiri ile irtibatı üzerine gereğince ve yeterince, en azından insanı harekete geçiren bir merak ile, düşünmüyor, sorgulamıyor, sadece sizden önceki dilbilimcilerin söylediklerini kaide olarak belliyor iseniz; ele aldığınız, karşınıza çıkan kelimeleri bu yaklaşımla açıklamaya çalışıyorsanız ele aldığınız kelimelere bir açıklama getirmenizi, bir bağı yakalamanızı bekleyemeyiz sizden. Aksine köklerdeki sesleri aynı olan bu kelimeler arasındaki bağların arasında bir duvar örerek hakikati fark edilemez kılmış olursunuz böyle yaparak. Aralarında bir bağ yoktur dediğinizde siz, belki okullarda, üniversitelerde, Kemalizme tapılan yerlerde insanı ufuksuzlaştıran, sığlaştıran bilgilerden artık gına gelmiş, bıkmış, karşısına çıkan Kemalist dil bilgisi ezberlerini de, tüm ezberleri de şüphe ile karşılayan birileri bu ezber yanlış, köşeli, kapalı, bozuk bilgilere güvenmeyebilir, işin doğrusu farklı olabilir şüphesi ile böylelerinin (canım kurban olsun böylelerine!) konuya eleştirel bakmasına vesile olabilirsiniz. Artık böyle bakabilecek kaç kişi bulabilirsek… Prof. Talat Tekin Türkoloji Eleştirileri kitabında art ve artmak, boz ve bozmak, dil ve dilmek, sal ve salmak, sin(mezar) ve sinmek, taş ve taşmak, toz ve tozmak, yay ve yaymak, bağır ve bağırmak gibi kelimelerin birbiriyle alakasız olduğunu söylüyor. Bu yaklaşımı ne kadar ciddiye alabiliriz? Ne kadarı doğrudur, dikkate alınmalıdır, ne kadarı hatalıdır, bunun üzerinde düşünmek lazım. Yine Prof. Ali Akar Düşünen Türkçe kitabında “atlamak” kelimesini irdelerken “Türklerin hayatı algılayış tarzlarını gösteren ve dil ile varlık ilişkisini en iyi ortaya koyan sözlerden biri de “atla-” fiilidir. Dilimizde isteyerek bir yere çıkmak veya inmek için “atla-” fiili kullanılmaktadır. “Atla-” fiilinin “at” ismiyle derin bir anlam bağlantısı vardır.