Yıl 1876--Türk Tarihi'nin sıkıştırılmış bunalım dosyası!

Gerçekten de 1876 yılı Türk tarihinin sıkıştırılmış bunalım dosyası gibidir. Savaşlar ve baş kaldırılar; Avrupa'nın müdahaleleri, peş peşe dış destekli darbeler ve Meşrutiyet'in bir vesayet aracı olarak ilanı... Hep bu yılda olmuştu.

Dönemin en büyük sorunu, yaşanan içten çürüme nedeniyle yerli ve bağımsız devlet adamı sıkıntısıydı.

Padişahın gücünü sınırlayacak Tanzimat, Islahat ve Adalet Fermanları ülkeye huzursuzluk, bölünme ve isyan getirmişti.

Abdülhamid Han gençliğinden bu yana ona en büyük sorun Mithatpaşa'dan geldi. Mithatpaşa Meşrutiyet ilan edilince etik ve dini ayrım gözetmeksizin bütün Osmanlı tebası aynı haklara sahip olacak, böylece iç karışıklıklar sona ereceği için dış müdahalelerin mazereti kalmayacaktı. Avrupa Devletleri'nin temsilcileri 1876'da toplanarak kendi aralarında uzlaşmış 23 Aralık'ta Osmanlı temsilcileriyle beraber Haliç Tersanesi'ndeki Bahriye Nezareti'nde bir konferans toplamışlardır. Bu konferansta Mithat Paşa, Osmanlı Devleti ile birlikte toplantıyı terk etmişti. Paşa artık her şeyin çözüleceğine inanıyordu. Haçlı Büyükelçiler oralı bile olmamış, Osmanlı Temsilcileri toplantıyı terk ettikten sonra kendi aralarında toplantıya devam etmişlerdi. Bu arada 115 üyesinden 46'sı Gayrimüslim ve sadece yüzde 40'ı Türk olan ilk Osmanlı Parlamentosu toplanmış ve I. Meşrutiyet resmen başlamıştı. Barış ve dostluk getireceğine inanılan Meşrutiyet ilk Meclis-i Mebusan Toplantısı'nda savaş kararı almıştı ve 35 gün sonra 93 Harbi başladı.

(Nuh Albayrak, İçten Dıştan Entrikalar)