Gezi’de gaz yiyen büyükelçi

Günler birer birer geçiyor. Geriye bakıp "yıllar" diyorsun. Damlayı görmeden suyu okuyorsun.

BAE, İsrail, Suudi Arabistan derken, sırada Mısır ve Suriye var. İhvancılar’ın yayınlarını durdurup, Rabia’yı unuttuk bile. Gelgelelim, Suriye gelince pek de kolay değil. Öyle ya Esad düşman ilan edilmiş, yüzbinlerce insan öldürülmüş, milyonlar toprağından göç etmiş.

Peki biz bu noktaya nasıl geldik? Hayır, "Esad mı haklı cihatçı muhalifler mi" diye, geride kalmış meseleleri sormuyorum. Türkiye, nasıl oldu da Suriye ile bu kadar kanlı bıçaklı oldu? Suriye krizine neden mesafe koyamadı?

Yanıt arayanların elini kolaylaştıran bir kitap çıktı. "Büyükelçinin Gözünden Suriye", Türkiye’nin son Şam Büyükelçisi Ömer Önhon tarafından yazılmış. Hayır, yanlış anlaşılmasın. Önhon, Hükümete başkaldıran bir "monşer" değil. Aslında Dışişleri’nin kararlarını beğenmese dahi uygulayan bir bürokrat. Suriye ile özellikle son 30 yıllık ilişkinin canlı tanığı olması, anılarını önemli kılıyor.

Gelelim konuya… 

SURİYE İLK SÜRTÜŞME
Kitabın 116 sayfalık bölümünü okuyunca, Öcalan’ın Şam’dan çıkışı ve Adana Mutabakatı’yla Suriye ilişkilerinin mükemmele yaklaşma hikayesini okuyoruz. Bunda da aslan payının Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer’e ait olduğunu anlıyoruz.

Gelgelelim, 117. sayfada durum değişiyor: "Suriye rejimiyle ilişkilerimizde gerginlikler başlıyor, Dışişleri Bakanı Muallem’le yaptığım tatsız görüşme."

Bölüm, Suriye Dışişleri Bakanı Velid Muallem’in, 11 Mayıs 2011 günü, Büyükelçi Önhon’u, saat 10.20’de aratarak, 40 dakika sonra, acilen Bakanlığa çağırmasını anlatıyor:

"Muallem, önceki görüşmelerimizin aksine, samimiyet göstermedi ve hal hatır sormadan doğrudan konuya girdi. Başbakan Erdoğan’ın ve Dışişleri Bakanı Davutoğlu’nun Suriye’deki gelişmelerle ilgili bir dizi mülakat ve açıklamayı, özellikle Halepçe, Hama ve Humus’a yaptıkları atıfları gündeme getirdi. Söz konusu atıflarla neyin amaçlandığını, Suriye’nin operasyonlarda kimyasal silah kullandığına dair herhangi bir kanıta mı sahip olduğumuzu sordu."