Tehlikenin farkında mısınız? - 2

Geçen yazıda dış borç 467 milyar dolara, TL bazında krediler ise toplam 2 trilyon 140 milyara çıktı demiştim. Şimdi son 10 ayda neler oldu, ona bakalım. 14 Aralık 2017’de Merkez Bankası resmi politika faizi yüzde 8’di. 14 Eylül 2018 itibarıyla yüzde 24’e yükseldi. On ay içinde yüzde 300’lük bir faiz artışı ile karşı karşıya kaldık. Bankaların uyguladığı kredi faiz oranları ise bunun çok üstünde. Bugün gelinen faiz oranı ile Venezüella ve Arjantin’den sonra dünyada en yüksek faize sahip üçüncü ülke olduk. Türkiye son 9 ay içinde faizi böylesine hızla artırırken garip bir olay daha yaşandı. 13 Aralık günü 3.85 TL olan dolar kuru 6 TL seviyesine yükseldi. Yüzde 56 oranında arttı. Yani dolar kurunu tutabilmek için süratle faiz artırdık ama kuru tutamadık. İkisi birden roket gibi çıktı. Dolar karşısında diğer gelişmekte olan ülke para birimleri ile karşılaştırınca, Türk Lirası’nın performansı en kötü üç içinde. Faiz yükselince ne oluyor?
Yüksek borcun faiz yükü katlanıyor. Dokuz ay önce kredi çekmek isteyen yaklaşık yüzde 14 faiz ödüyordu. Bugün yaklaşık yüzde 36 ödüyor. İhtiyaç kredisi çeken, kredi kartı borcunun minimumunu ödeyen vatandaş, işini krediyle döndüren esnaf büyük bir faiz yükü ile karşı karşıya kaldı. Bundan sonra ne olur? Konkordato ilan eden şirket sayısı 3000’i geçti. Arkası yağmur gibi gelecek. Vatandaşın temel harcama enflasyonu yüzde 30’un üstünde. Peki bu kadar borçlu vatandaş hem artan enflasyon, hem artan borç yükü, hem kısılan iş imkânları ile nasıl baş edecek? Dolar yükselince ne oluyor?
Bunu özel sektörün borcu üstünden örneklendirelim. Özel sektörün 365 milyar dolar borcunun Türk Lirası karşılığı 13 Aralık günü 1 trilyon 405 milyardı. Bugünkü kurla 2 trilyon 190 milyar liraya yükseldi. Kur artışından ötürü 785 milyar liralık ek bir yük oluştu. Ayrıca elektrik üretimini gü...