Nurettin Topçu, Tarık Buğra ve Türkçe

Nurettin Topçu’nun Küçük Ağa hakkında bir eleştirisinin bulunduğunu bilmiyordum. 1964 yılında Tohum dergisinde çıkmış olan bu eleştiri hakkında Asım Öz kapsamlı bir değerlendirme yazmış. Birikim dergisinde yayımlanan bu yazıdan İsmail Kara vasıtasıyla haberdar oldum. İstiklâl Harbi’nin üzerinden onca zaman geçmesine rağmen edebiyatımızda hakkıyla anlatılamamış olmasından büyük üzüntü duyan ve çok beğendiği Küçük Ağa’yı bir ilk adım olarak gören Topçu’nun bir Anadolucu olarak özellikle Çolak Salih ve Ali Emmi karakterleriyle Anadolu’yu yansıtan gerçekçi tabiat tasvirlerine hayran olduğu anlaşılıyor. Ancak padişahçı İstanbullu Hoca’nın Kuva-yı Milliyeci Küçük Ağa’ya dönüşme sürecini yetersiz bulmuş. Dahası, Tarık Buğra’nın Küçük Ağa’da kullandığı dille ilgili ufak tefek itirazları da var. *** Doğumunun yüzüncü yılı dolayısıyla Ekim ve Kasım aylarında, Ankara ve İstanbul’da konferans, panel ve sempozyumlarla anılacak olan Tarık Buğra, hiç şüphesiz Türkçeyi ustaca ve çok özel bir hassasiyetle kullanan yazarlardan biriydi. Dilde tasfiyeciliğin, kitap yakmanın başka bir çeşidi olduğunu, çünkü Yahya Kemal, Ahmet Hâşim, Reşat Nuri, Sait Faik gibi daha dünkü yazar ve şairleri bile okunamaz hale getirdiğini düşünürdü. Ancak, dilde, özellikle kitle haberleşme vasıtalarının araya girmesiyle hızlanan değişmenin büsbütün dışında kalmamak için, onun da okuyucusunu rahatsız etmeyecek şekilde, yeni kelimelerden ortak kabul görenleri sözlüğüne yavaş yavaş dâhil ettiği görülmektedir. Fakat yeni kelimeler onda, eski kelimeleri kapı dışarı etmez, aksine dilini ve üslûbunu zenginleştirme görevini üstlenirlerdi.