Rahip Brunson, Reverend Frew ve Halûk

İzmir’de casusluk suçlamasıyla yargılanan Evanjelist rahip Brunson’ın suçlu olup olmadığı elbette yargılama sonunda ortaya çıkacak. Amerika’nın yetmiş yıllık müttefikini gözden çıkarmasına bakılırsa, Brunson “kendi halinde masum bir din adamı” değil. Din adamları arasından pekâlâ yaman casusların da çıkabileceğini, misyonerlerin Türkiye’deki faaliyetlerinden biliyoruz. Hele bir Rahip Frew vardır ki, hâlâ tartıştığımız bir meselenin başlıca müsebbibidir. Intelligence Service’in 1902-1924 yılları arasında İstanbul şefi olarak görev yapan Dr. Robert Frew’dan, nâm-ı diğer Reverend Frew’dan söz ediyorum. (Reverend, rahipler için kullanılan ve “muhterem” anlamına gelen bir sözdür) *** Board of Foreign Missions of the Presbyterian Church’e bağlı bir Protestan misyoneri olan Reverend Frew’nun İskoçyalı bir Presbyterian’dı ve 1920’de kurulan İngiliz Muhipleri Cemiyeti’yle sıkı fıkı bir ilişki içindeydi. Meraklılar, geniş bilgi için rahmetli Fethi Tevetoğlu’nun Türk Tarih Kurumu tarafından yayımlanan Millî Mücadele Yıllarındaki Kuruluşlar (1988) isimli eserinin “İngiliz Muhipleri Cemiyeti” bölümüne bakabilirler. Frew’nun Tevfik Fikret’le de ilişkisi vardı. Fikret’in yardımcısı ve çok yakın dostlarından biri olan Salih Keramet Nigâr’ın anlattığına göre, Halûk’un İskoçya’dan döndüğünde dinini değiştirmek istediğini Fikret’e yardımcısı vasıtasıyla haber veren odur.