Önder devlete kaç var?

Bizde, Anayasa’ya göre, 16 Nisan 2016 referandumundan bu yana, başkanlık rejimi var. O rejimde başbakan ve ona bağlı hükümet yok. Bu rejim henüz uygulamaya girmedi. 2019 seçimlerinden itibaren uygulanacak.

Anayasada yazan rejim henüz uygulamaya girmediği için, halihazırda uygulanan rejim başka. 2007 yılında Anayasa değiştirilmişti; sonraki cumhurbaşkanını parlamento değil halk seçecek denmişti. Yedi yıl bitti, 2014 yılının yazında cumhurbaşkanı seçimleri yapıldı ve cumhurbaşkanı doğrudan halk tarafından seçildi. Üstüne, 16 Nisan 2016 anayasa referandumunda, cumhurbaşkanının siyasal parti ilişkisine yasak getiren madde silindi. Cumhurbaşkanı partili olabilir dendi. Mevcut cumhurbaşkanı partisinin başına geçti ve Partili Cumhurbaşkanlığı devri başladı. Bütün bunlar olup biterken, başbakan ile hükümet de durduğu yerde durdu. Bunlar hâlâ işlerinin başında, 2019’da ortadan kalkacaklar. İşte bu özellikler nedeniyle şu anda fiilen yarı-başkanlık rejimine sahibiz.

***

Ülkemizin toprakları, geleneksel olarak il sistemine göre, yani il - ilçe temelinde mülki idare [taşranın devlet idaresi] eliyle yönetilir. Anayasaya göre halen öyle. Ama yasalara ve uygulamaya göre durum böyle değil. İl sistemi, yerini artık yarı-il sistemine bırakmış durumda.

Yarı-il sistemi 2014’ten beri uygulamada. Yasası 2012’de çıkarılmıştı. Toplam 81 ilimizin 30’u büyükşehir yapıldı ve hepsinin sınırları kuruldukları ilin sınırlarıyla çakıştırıldı. İl sayısına göre bakarsanız, illerin az bir kısmı. Ama nüfusumuzun yüzde 80’i buralarda yaşıyor.

Bunlarda il sistemi olduğu yerde dursa da, valilikler artık alanlarının tek