Lozan çıkışı: Ekonomi politikaları faslı...

Bu hafta başı Orta Vadeli Program (OVP) açıklandı. Esasında bu tür “resmi” metinler var olan durumu baz alarak, çok dinamik olmayan hedefler varsayarlar. Bu açıdan OVP gibi metinler genellikle tutucu metinlerdir. Nitekim, OVP hedefleri ile IMF’nin Türkiye tahminleri arasında çok büyük farklılıklar görmüyoruz. Yani “Görünen köy kılavuz istemez” bakışının sonucu olarak rakamlanmış iddiasız bir OVP ile -yine- karşı karşıyayız. Ama hükümetlerin OVP çalışması ve bunu ilan etmesinin mantığı da budur.

Bütün OVP’ler önce “görünen köyü” ilan ederler ve buna göre de dış dünyaya “Merak etmeyin, biz ayağımızı yorgana göre uzatacağız; yorgan da işte bu” derler. Yine böyle bir metin karşımıza geldi. Ben bu anlamda OVP’de tartışılacak pek bir şey olduğunu düşünmüyorum. Zaten, yukarıda anlattığımız mantık gereği, bu programların mutlaka matematiksel bir kendi iç tutarlığı olur. Yani büyüme, cari açık, bütçe, enflasyon, işsizlik oranları birbiriyle çelişmeyecek bir matematiksel tutarlılığı yakalamak zorundadır ve bu da kâğıt üzerinde zor bir uğraş değildir. Model oluşturmayı öğrenen matematik ya da iktisat öğrencileri için bile bir iki saatlik bir ev ödevidir.
Varsayımlar...
Ama şunu söylemek zorundayım, bütün gelişmekte olan ülkelerin yaptıkları OVP’ler ile IMF’nin Dünya Ekonomik Görünüm Raporlarındaki ülke değerlendirmeleri rakamları -aşağı yukarı- örtüşür. Yani ülkelerin hükümetleri ile IMF analistlerinin ilgili ülke için temel aldığı varsayımlar -hemen hemen- aynıdır. Peki, siz varsayımlarınızı değiştirirseniz ne olur; o zaman bu, dünyanın genel ekonomik durumundan ve bu duruma bağlı gidişattan farklı bir yol izleyeceğiniz anlamına gelir ki bu bakış açısı iki şekilde eleştiri konusu olabilir; birincisi varsayımlarınızın gerçekçi olmadığı ve buna bağlı hedeflerinde gerçekleşmeyeceğini söylenir, ikincisi varsayımlarınız sizin, şimdiye değin olandan hatta size dayatılandan farklı bir yol izleyeceğinizi dünya âleme anlatır ki bu yalnız iktisat alanına giren bir eleştiriye yol açmaz, aynı zamanda siyasi bir sorun olarak -doğrudan ya da dolaylı- sizin karşınıza gelir.