Tarım ve hayvancılık: Yeni bir dönem...

arım ve hayvan-cılık ekonominin bütününü ve politik alanı önemli ölçüde belirleyen bir alan... Ama ne yazık ki bugün tarımı iktisadi ve politik düzlemde yeterince tartışmıyoruz.

Örneğin, bugün et üretimi ve ticareti en sorunlu alanlardan biridir.

Bugün et fiyatları yalnız Türkiye’de yükselmiyor. Gelişmekte olan ülkelerde gelir seviyesi yükseldikçe ete olan talep artıyor ama bu talebi karşılayacak arz ortada yok. Daha doğrusu olması gereken et arzı, et üretimi ve ticaretini elinde bulunduran tekelci yapılar tarafından sağlanmıyor ve burada piyasa mekanizmasından çok başka çarpık bir yapı var ortada. Bugün Çin, Orta Afrika, Güney Amerika ve Asya’nın, Kuzey Amerika ve Avrupa kadar et talep ettiğini düşünün... Bugün dünyanın beyaz ve kırmızı et kaynakları yağmalanıyor. Öte yandan, küçük ve büyükbaş hayvan yetiştirip bunu ete dönüştüren tesisler, yetersiz talep ve yüksek fiyat tekelci anlayışıyla çalıştığı için arzı aşağıda tutuyor. Bütün tarımsal üretim ve yapı bu mekanizmaya göre ayarlanmış. İşte bundan dolayı dünyanın küçük bir kısmı et yemekten hasta olurken diğer büyük kısmı da protein yetersizliğinden ölüyor.

Gıda krizi...

Bilindiği gibi, küresel faiz oranları çok düştü, birçok güçlü fon küresel piyasalarda yatırım yapacak risksiz mali alan bulamıyor. Böyle olunca buğday, pamuk gibi temel gıda ve tarımsal endüstri emtia pazarlarına fonlar yöneliyor. Bu da kısa vadede fiyatları hızla yukarı çekiyor. Bu çarpıklık orta ve uzun vadede gıda krizi tehlikesini yukarı çekiyor. Ayrıca hızla değişen iklim, bu ürünlerin doğal, geleneksel üretim yöntemleriyle dünyanın ihtiyacını karşılayacak düzeyde üretilmesine olanak tanımıyor. Tabii bu, işin görünür yanı. Daha derine indiğimizde karşılaştığımız tablo çok daha vahim…

Sistemik finansal çürüme, gıda güvenliği, küresel tedarik zincirlerinde kopma ve enerji fiyat artışı riskleri... Buna yaklaşan iklim temelli çevre krizini de eklersek tablo iyice belirginleşir...

Türkiye’de tarım...