Yeni birlikler, AB ve Türkiye...

Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü (KEİ) dün İstanbul’da hem 25. kuruluş yıldönümünü kutladı hem de Türkiye’nin dönem başkanlığı çerçevesinde İstanbul zirvesini gerçekleştirdi ve bir sonuç bildirgesi yayımladı.

KEİ’nin kurulması fikri seksenli yılların başına dayanıyor. Sovyetler’in Türkiye’nin zengin olduğu gıda ve benzeri tüketim mallarına, Türkiye’nin de enerjiye olan ihtiyacı KEİ’yi temellendiren, karşılıklı çıkarlara bağlı, bölgesel ticaret işbirliği arayışlarını öne çıkartıyor. Yine o dönem, uluslararası ticaret açısından zor günler yaşayan Romanya, Bulgaristan KEİ fikrine ve arayışına katılıyorlar.

Bir müddet sonra Sovyetler’in dağılması Karadeniz’le bağlantılı ülkelerin kendi aralarında daha etkin ve sorunsuz ticaret yapmaları arayışına ara verdirmiyor. KEİ’yi inşa etme toplantılarına Azerbaycan, Gürcistan, Moldova ve Ermenistan da eski Sovyetler Birliği ülkeleri olarak dâhil oluyorlar. Sonuçta Sovyetler’in dağılmasıyla ortaya çıkan ülkeler dışında iki Avrupa ülkesi de (Yunanistan, Arnavutluk) bu oluşuma katılıyor ve KEİ 1992 yılında kuruluyor.

Esasında KEİ gibi yalnız ticari ve ekonomik saiklerle kurulmuş birlikler, AB gibi siyasi ve çok kapsamlı, çok amaçlı büyük entegrasyonların tamamlayıcısı olabilirler.

Bu birlikler, sermaye, emtia, işgücü alanlarındaki dolaşımı düzenlerler ve ülkelerin mukayeseli üstünlük avantajlarını değerlendiren spesifik oluşumlar olarak üst birliği tamamlarlar.