Bir haberin hikâyesi: Onların 12 Eylül'ü

TRT Haber'de Yıldıray Oğur'un genel yayın yönetmenliğinde hazırladığımız “Şimdi ve Burada” programının erken hazırlık aşamasında ortaya çıktı 12 Eylül dosyası yapma fikri. Program, geçtiğimiz pazartesi akşamı yayınlandı ve 12 Eylül'ün bugüne kadar konuşmamış tanıklarına mikrofon uzattı.
Lakin üzerinde bu kadar çok konuşulmuş, birçok kitaba, filme, şarkıya, belgesele konu olmuş bir meseleyi yeni bir açıdan işlemek mümkün müydü?
İşin ilginci, evet mümkündü.
12 Eylül, Türkiye'nin üzerinden buldozer gibi geçmiş, her kesimden sayısız mağdur oluşturmuştu. Her yüz kişiden birinin gözaltına alındığı bir zorba düzen kurmuştu. TBMM kapatılmış, anayasa ortadan kaldırılmış, siyasi partilerin kapısına kilit vurulmuştu. 30 bin kişi siyasi mülteci olarak yurt dışına kaçmak durumunda kalmıştı. Haklarında idam cezası verilenlerden 50 kişi asılmıştı. İşkence vaka-ı adiyeden olmuş, Mamak ve Diyarbakır Cezaevi gibi utanç merkezleri Türkiye'nin tarihine yerlerini kazınmıştı.
Ancak yine de 12 Eylül'e dair yaygın tarih yazımının odaklanmadığı veya yanlış aktardığı bazı hususlar vardı.
Darbenin en büyük mağduru soldu. Ve Türkiye'deki entelijansiyayı domine eden sol tarih yazımı bu nedenle 12 Eylül konusunda çok mesai harcadı. 12 Eylül'ün özellikle sol mağdurları (olması gerektiği) gibi bu dönemde yaşadıklarını anlatma fırsatı buldu. Fakat darbenin diğer mağdurları bu anlamda bu kadar şanslı olmadı. Örneğin bu dönemde milliyetçilerin, “İslamcılar”ın ve hatta gayrimüslimlerin yaşadıkları yeterince konuşulmadı.