Makedon meselesi

Balkanlar’da binlerce yıllık tarih, kültür ve medeniyet mirasına dair kapışma yine milliyetçi ruhu şahlandırıyor. Yunanistan ile Eski Yugoslavya Cumhuriyeti Makedonya (FYROM) arasındaki 25 senelik isim anlaşmazlığından söz ediyorum. Son kriz Syriza-ANEL hükümetinin Üsküp ile gizli pazarlıkla ‘Makedonya Cumhuriyeti’ ismini kabul edip karşılığında AB ve NATO üyeliklerine vetoyu çektiği iddiasıyla patladı.
Atina’da; diaspora ve kültür grupları, kilise temsilcileri ve küresel pan-Makedonya derneklerinin düzenlediği, Syriza hariç tüm partilerin katıldığı miting çok tartışıldı. Destekçilerine göre 1 milyondan fazla Yunan sokağa döküldü. En büyük tepkiyi ünlü besteci Theodorakis’in cımbızlanarak aktarılan miting konuşması çekti.

***

Balkanlar, neoliberal ayarın ulus devletleri enkaza çevirdiği diyar. FYROM, eski Yugoslavya etnik ve mezhep temelli bölünüp parçalanırken, yaratılan garnizon devlet bakiyelerinden. Ama ‘tarihin Gayya Kuyusu’ desek yeri.

***

FYROM, 1991’de bağımsızlık ilan ettiğinden beri ‘Makedonya Cumhuriyeti’ diye anılmak istiyor. Kendilerini ‘Büyük İskender’in asıl mirasçısı sayıp, ‘Birleşmiş Makedonya’ konseptini eksik etmediler.Üsküp; bugünkü Yunanistan’ın kuzeyinde bulunan ve Makedon İmparatorluğu’nun antik başkenti Vergina şehrinde iktidara geçmiş Büyük İskender ve babası II. Philip ile annesi Olympias’ın heykellerini dikip, isimlerini havaalanı ve otoyollara verdi. 1995’te imparatorluğun sembolü ‘Vergina Güneşi’ olan ilk bayrağını değiştirmek zorunda kaldı.
Çünkü Makedonya’yı binlerce yıllık mirası gören Yunanlar isim, tarih ve kültürel sembollerin kullanılmasını kabul etmiyor. Onlara göre bugünkü FYROM ahalisi 6-7’inci yüzyıllarda gelen Slavlar.
Bugünkü Yunanların Helenlerden geldiğini sorgulayan çalışmalar da, kendi göçleri de fark etmiyor. Atina’nın önemli bir kaygısı kuzey bölgelerine ‘etnikçiliğin’ sirayet etmesi.

***