Bütçede saklananlar

AKP’nin hazırladığı 15. bütçe olan 2017 bütçe tasarısı, Meclis Plan Bütçe Komisyonu’na sunuldu. 
Toplantı başlar başlamaz Komisyon Başkanı Süreyya Sadi Bilgiç hızlıca bir oylama yaptı. Kimin ne kadar konuşabileceği ve usule ilişkin toplam yedi maddeyi çabuk çabuk okuyup “Kabul edenler, etmeyenler, kabul edilmiştir” diye geçirmek isteyince, HDP’li Komisyon üyesi Garo Paylan tepki gösterdi. Paylan “devletin vicdanı” dediği bütçe yasası görüşülürken Komisyon’a “noter muamelesi” yapıldığını söyledi.

***

Maliye Bakanı Naci Ağbal’ın 110 sayfadan oluşan sunum kitapçığında, 51 grafik vardı. AKP’nin iktidara geldiği tarih olan 2002’yi milat olarak kabul eden grafiklerin bir kısmı, bütçeden aktarılan bazı pay ve desteklerdeki gelişmeleri yansıtıyor. (Örneğin KOSGEB destekleri, esnaf kredi destekleri, mahalli idarelere ayrılan paylar, eğitim harcamaları vd.) Fakat 14 yıllık gelişmenin resmedildiği bu grafiklerde, TL baz alınarak sürekli yükselen bir eğriyle resmedilmesi gerçeği perdeliyor ve eksik yansıtıyor. 
2002’den 2016’ya kadar 50 kat artmış gibi görünen bir destek tutarını enflasyondan arındırdığınızda ya da dolar bazında hesapladığınızda çıkacak sonucun hiç de 
o kadar etkileyici olmayacağını, bence Maliye bürokratları da biliyordur. Ama göz boyama izlenimi bırakan bu yöntem, bence metnin ve verilerin kalitesini azaltıyor. 
Faiz düştü, ya garanti? 
Bakan Ağbal sunumunda, faiz giderlerinin azaldığını vurguladı. AKP’nin miladı olan 2002’de, bütçe giderlerinin yüzde 43’e faize giderken bu oranın yüzde 8.9’a düştüğünü söyledi. Kitapçığa göre Her 100 TL’nin 86 TL’si faize giderken, şimdi 11 TL’si faize gidiyordu. Fakat 100 sayfalık sunumda garantili borçlar ile borç üstlenim sözleşmeleri yer almadı. Hatta, Şehir Hastaneleri’nden söz edilen bölümde bile, devletin altına girdiği yükümlülüklerle ilgili bir açıklama yoktu. Maliye Bakanı, Kamu Özel İşbirliği (KÖİ) modeliyle yapılan şehir hastaneleri projeleri kapsamında, sabit yatırım tutarı yaklaşık 27 milyar TL olan, 34 adet tam donanımlı şehir hastanesinin hizmet vereceğini ve seneye 6 hastanenin açılacağını açıkladı. Fakat devletin üstlendiği kira gibi doğrudan yükümlülük bedelleri bu metinde yok. Bu yükümlülüklerin finansmanın bulunduğu ülkenin TÜFE’sine göre belirlendiğini anımsatalım.