ÇED’de hukuk skandalı mı?

Yasanın açık hükmü: 
Toprağı altüst edecek, havaya doz duman savuracak, suyu kirletecek projelerin başlayabilmesi için, bakanlıkça onaylı bir rapor almak zorunlu. 
Projeyi üstlenen şirketin, uzman yetkili şirketlere hazırlattığı bu raporun adı, Çevresel Etki Değerlendirme raporu. Yani ÇED. 
İster havalimanı, ister nükleer santral, ister tavuk çiftliği, ister duble yol... 
Müteahhidin talebiyle hazırlatılan bu rapora Çevre ve Şehircilik Bakanlığı (ÇŞB)“olumlu” demeden, çevreyi etkileyecek projelere kazma vurulamıyor. 
Kısaca “ÇED olumlu” adı verilen bu raporlar, iktidar ve şirketler açısından can sıkıcı bir formaliteye dönüşmüş durumda. Cerattepe’deki madende gördüğümüz gibi, iptal edilen bir rapor, gerekçeli kararı beklenmeden “yenilenerek” inşaata yol veriliyor. 
Yine 3. havalimanı, ÇED raporu aleyhinde açılmış sayısız dava ve karara rağmen sürüyor.

***

Fakat geçenlerde görüştüğüm sektörden bir uzman, ÇED raporları hakkındaki iptal davalarından çok daha önemli bir konuya dikkat çekti. 
“ÇED olumlu” raporu gerektiren tüm projeleri tartışmalı hale getiren kritik bir eksikten söz etti: “Yeterlik Belgesi Tebliği’.” 
Adım adım anlatalım: 
ÇED raporu, ÇED Yönetmeliği’ne göre yayımlanmış Yeterlik Belgesi Tebliği’ne göre hazırlanıyor. 
Bir firmanın, ÇED raporu hazırlayabilmesi için, ÇŞB’ndan Yeterlik Belgesi almış olması; bunu alabilmesi için de Tebliğ’deki sıkı koşulları sağlaması gerekiyor. 
Resmi Gazete’de yayımlanmış son Tebliğ, 18 Aralık 2009 tarihli. 
Ve 17 Temmuz 2008 tarihli ÇED Yönetmeliği’ne dayanılarak çıkarılmış. (3. maddede yazıyor) 
Fakat şimdi sıkı durun: ÇED yönetmeliği, 2008’den sonra; 2013 ve 2014’te iki kez değiştirilmiş. 
Her yeni yönetmelik, bir öncekini yürürlükten kaldırmış... 
Gelgelelim, her iki değişiklikten sonra, Yeterlik Belgesi Tebliği’nin de değişmesi gerektiği halde, bu yapılmamış.