Bu yazıyı aptallar okumasın

Hocam Fuat Çobanoğlu, gelişmiş-gelişmemiş her ülkede “gösteriş tüketimi” (conspicuous consumption) vardır; ama sadece az gelişmiş ülkelerde “gösteriş yatırımı” (conspicuous investment) yapılır derdi. Gösteriş tüketimi, bir seferlik israftır. Gösteriş yatırımlarının zararı ise ömür boyu sürer. Yatırım, ister özel şahıslar, ister seçilmiş veya atanmış kamu yöneticileri tarafından yapılsın, rasyonel yani iktisadi olmak zorundadır. Rasyonelin anlamı, yatırılan paranın yaratacağı hâsılanın, finansman maliyetinden yüksek olmasıdır. Yapılabilir yatırımın ikinci şartı da; nakit akışının, alınan borçların faiz ve anapara taksitlerini ödemeye yetmesidir. Bunları okuyup da “Ege yav! Bu yazdıklarını bilmeyen mi var?” diye burun kıvırmayın. Ülke ekonomisinin sağlığı açısından yatırımların iktisadi olması gerektiğini ve iktisadi olmanın da ne demek olduğunu az çok mürekkep yalamış herkes bilir. Hele hele yatırımcılar arasında bilmeyen hiç yoktur. Ama bir noktaya dikkatinizi çekmek istiyorum. Hocam Çobanoğlu “az gelişmiş ülkede gösteriş yatırımı çok olur” diyor. Acaba bunun sebebi, yüksek ve yapışkan enflasyon mudur? Yoksa bu iktisaden az gelişmiş olmanın ve az gelişmiş kalmanın bir şartı mıdır? GAYRİ İKTİSADİ ÖZEL YATIRIMLARIN İKTİSADİ GEREKÇESİ İktisatçılar “insan, iktisadi bir canlıdır” (homo economicus) önermesini çok sever. Teorilerini bu varsayım üzerine kurar. Hayatı seyrettikçe, başta kendisi olmak üzere, insanların ne kadar sık gayri iktisadi davrandığını görür. Tuhaf bir açmaza düşer. Ya insan iktisadi bir yaratık değildir ya da iktisadilik, iktisatçının zihninde yeşerenden başka bir şeydir. Yazılarımı izleyen okurlar hatırlayacaktır. İşletme ekonomisinde biri “operatif” diğeri “spekülatif” olmak üzere iki tür kâr vardır. Operatif kâr, mal ve hizmet üretip bunları maliyetinden yüksek bir fiyata müşterilere satarak elde edilen net hâsılad...