Heteredoks ekonomi

Hazine ve Maliye Bakanı Dr. Nurettin Nebati, TBB (Türkiye Bankalar Birliği); BDDK (Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu) ile Türkiye Katılım Bankaları Birliği (sözde faizsiz bankacılık yapan bankalar) başkan ve üyeleriyle bir toplantı yapmış. Bakan Nebati, hükümet olarak nasıl bir ekonomi politikası izlediklerini ve bu modelin başarıya ulaşması için bankacılardan neler beklediklerini anlatmış. Söz alan “ağır abi” bankacılar, hükümetin izlediği “aykırı” modelin en belirleyici özelliği olan “düşük faiz” politikasını doğru bulmadıklarını ifade etmişler. İktisatçılarımızın neredeyse tümünün hemfikir olduğu “faizi yükselt ki; enflasyon düşsün” düsturunu savunmuşlar. Bir genel müdür “Sanayici erişemedikten sonra, kredi faizinin ucuz (düşük) olması, neye yarar ki?” demiş. Burada izaha muhtaç bir durum var. Kredi ucuzsa, pek tabii talibi çok olur. Hele hele beklenen enflasyondan düşükse, işadamları sırf istifçilikten para kazanmak için dahi kredi talep edebilir. Talep artınca faiz de yükselir. Faiz yeterince yükselince, talep durur. Yükselen faizi ödemeye razı olanlar da krediye erişir. Bunun aksi varitse, hükümet hem mevduat hem de kredi faizlerine açıkça veya aba altından sopa göstererek müdahale ediyor demektir. Ya da bankalar enflasyonu azdırsa bile, Merkez'in daha gevşek para politikası izlenmesini istiyor olabilir. İkisi de kötüdür.

YENİ EKONOMİ MODELİ NEREDEN ÇIKTI

Bugün, harplerin ekonomilere maliyetini hesaplamaya meraklı ve “harpler sulh zamanı ekonomi politikaları izlenerek kazanılmaz” diyen ustamız J. Stiglitz'in izinden giderek “harp halinde ekonomi yönetimi” konulu bir yazı kaleme almak istiyordum. “Harp” sözcüğünün kapsamını “olağanüstü hâli”, “yapısal dönüşümü” veya “devrimi” içerecek şekilde genişletiyorum. Bu gibi “anormal” (düşük sıklıklı) durumlarda, “normal” (yüksek sıklıklı) durumlarda uygulanan yöntemler, beklenen sonuçları sağlamaz. İsterseniz bu önermeyi “olağanüstü sorunlar, olağanüstü çözümler gerektirir” şeklinde özdeyiş haline getirebiliriz. İki önceki maliye bakanı Dr. Berat Albayrak, “eşyanın/şeylerin zoruyla” (with the force of the things) yeni bir “ekonomik model” aramaya başlamıştı. Hatta buna, devrim denmişti. Peki buna ihtiyaç var mıydı? Evet vardı. Çünkü, Başkan Erdoğan “Ölürüm de IMF'ye gitmem” diyordu. Bu, standart olarak “döviz bitince, IMF'ye giden” Türkiye için olağanüstü bir koşuldu. Nitekim ABD'den doktoralı seçkin iktisatçılarımız, bugün de ısrarla “krizden çıkmak (enflasyonu düşürmek diye okuyun) için Türkiye'nin IMF ile anlaşmasından başka bir çare yok” diyor. Başkan Erdoğan da hâlâ ve ısrarla IMF'ye gitmem de gitmem diye ayak diriyor. Kördüğüm burada.