IMF’nin görevi devalüasyonları önlemektir

Hocam Sadun Aren (1922-2008, kapitalist ekonomiyi çok iyi kavramış sosyalist iktisat profesörü) “IMF’nin görevi devalüasyonlara engel olmaktır” derdi. İnsan, bu sözü ilk duyduğunda “acaba ben mi yanlış anladım” diye düşünüyor. Çünkü IMF düzenleme yaptığı “döviz darına düşmüş” ülkelere iki şeyi dayatıyor: 1. Paranızı devalüe edin. 2. Bütçenizi denkleştirin. Ben sizin “döviz dengenizi” sağlayım, siz de “ulusal para” denkliğinizi kurun.  Bu yüzden Güngör Uras’ın Ayşe Teyzesi ve Ali Rıza Amcası gibi düşünenler IMF denince bunu “paramızın değeri düşecek, maaş artışları sınırlanacak” diye anlardı. O zaman Sadun Hoca’nın “IMF’nin görevi devalüasyonlara (tekil değil, çoğul) engel olmaktır” saptaması ne anlama geliyordu? BORÇLU ÜLKELERİN BORCUNDAN, ALACAKLILAR DA SORUMLUDUR Ulusların gelişmişlik (rekabet gücü diye okuyun) seviyesi hiçbir zaman eşit olmamıştır. Gelişmiş ülkeler az gelişmiş ülkelerle yaptıkları dış ticarette daima “fazla” vermiştir. (Bir başka yazıda size 1980-2017 arasında toplam cari açığı 12 trilyon dolara ulaşan ama kimseye döviz borcu olmayan ABD’nin hikâyesini ve Trump’ın ticaret savaşlarında sanıldığı kadar hatalı olmadığını anlatacağım.) Cari fazla vermek,  cari açık veren ülkelere “borç vermiş olmak” demektir. Cari fazla veren ülkeler, mesela Almanya, Çin, Kore, Hollanda cari açık veren ülkelerden mutlaka alacaklıdır. Unutmayın bir müşteriye vadeli mal satmak, finansal mantıkta ona borç vermektir. Teorik olarak dünya dış ticaretinde “cari açıklar ile cari fazlaların” cebirsel toplamı daima sıfırdır. Bu, bir futbol maçında “yenilen gollerin sayısı, atılan gollerin satısına eşittir” demek kadar doğrudur. CARİ AÇIĞI KAPATMANIN ÇARESİ DEVALÜASYONDUR Keynes bize ekonomilerin birden fazla “denklik” (equilibrium) noktası olabileceğini göster...