Katma değer emektir

Zenginlerin paralarını değerlendiren İsviçreli Credit Suisse bankası, “Küresel Servet Raporu” (Global Wealth Report) adını verdiği yıllık raporun 10’uncusunu yayınladı. Bu rapor, sene henüz bitmemiş olsa da 2019’u kapsıyor. Raporda yer alan “kişisel (private) servet” hesapları hem “ülke toplamı” hem de “hane halkı” (household) başına düşen miktar olarak sunuluyor. “Servet” kelimesiyle, menkul ve gayrimenkul varlıkların cari piyasa fiyatları ile hesaplanan toplamı kastedilmektedir. Bu servete, kamuya ait varlıklar (yollar, köprüler, barajlar,  fabrikalar, binalar, tesisler vs) dâhil değildir. Burada geçen “hane halkı” deyiminden kastedilen, illaki evli ve çocuklu bir aile demek değildir. Tek başına ayrı bir evde oturan yetişkinler (adult) de bu araştırmanın kapsamı bakımından bir “hane”dir. Rapor dünyada 5.1 milyar “hane” olduğu kabulüne göre hazırlanmıştır. MİLLİ GELİR VE KİŞİSEL (MİLLİ) SERVET Raporda ABD Doları ile ifade edilen rakamların, hem her ülkede farklı enflasyon düzeyleri yaşandığı, hem de çapraz kurlar (döviz pariteleri) değiştiği için “dolara tercüme” hatası içerdiğini unutmayın. Ölçme biliminde “yaklaşık söyle, ama mertebe hatası yapma” anlamına gelen (less precise, more accurate) diye bir kural vardır. Sayıları okurken bunu da unutmayın. Rapora göre 2019 yılında “küresel servet” 360 trilyon dolara çıkmış. Ama bu büyüklük hâlâ 2009 öncesi düzeyin altındaymış. IMF’nin hesaplarına göre dünya milli geliri kabaca 98 trilyon dolardır. Bu iki büyüklüğe bakarak “küresel kişisel servetin”, “küresel milli gelirin” 4 katı olduğu söylenebilir. Bu “servet/gelir” katsayısı zengin ülkelerde 5’in üstündeyken, fakirlerde 1’in altındadır. “Üst orta gelişmişlik” seviyesinde olduğu kabul edilen Türkiye d...