Cumhuriyet: Trenden uçağa

Hafta içinde Haliç'e nazır Rahmi Koç Müzesi'ne gittiğimizden dün söz etmiştim. Buradaki en ilginç parçalardan biri İkinci Wilhelm'in yemek vagonuydu.
Kaiser, Birinci Dünya Savaşı henüz sürerken 1917 yılında Almanya'nın müttefiki olan Osmanlı'yı ziyaret eder. İstanbul'a trenle gelir. Trende görkemli bir yemek vagonu vardır. Kaiser ile Sultan Reşad (Beşinci Mehmed) bu vagonda yemek yerler.
II. Wilhelm ülkesine dönerken vagonu padişaha hediye eder. Sonra büyük karışıklıklar başlar: Harbin kaybedilmesi. Ülkenin işgali. Kurtuluş Savaşı. Ve nihayet 29 Ekim 1923'te Cumhuriyet'in kurulması...
Vagon o arada unutulur. TCDD'nin ücra bir hangarında yok oluşu beklemektedir. Derken keşfedilir. A'dan Z'ye elden geçirilir. Eski ışıltısına kavuşarak Koç Müzesi'ndeki yerini alır.
Erken Cumhuriyet de denilen 1923-1938 arasında otomobil yeni yeni gelişiyordu. Uçak henüz emekleme dönemindeydi. Başlıca seyahat aracı trendi. Bu nedenle Mustafa Kemal'in aşina olduğumuz bazı fotoğrafları trende çekilmiştir. (Zaten uçağa binmezdi.)
II. Wilhelm'in yemek vagonunun adı Berlin 65'ti. Atatürk'ün de, 1935'ten 1938'e kullandığı, Beyaz Tren denilen ve Almanya'da yaptırılan dokuz vagonluk özel bir treni vardı. Atatürk vefat ettiğinde, naaşı İzmit'ten Ankara'ya bu trenle taşınmıştı.
1950-1960 yılları, Demokrat Parti dönemiydi. ABD'nin de etkisiyle karayolları şahlanmıştı. 1950'lere kadar Anadolu olabildiğince demir ağlarla örülmüştü. 1950'den sonra da asfalt ağlarla örülür oldu.
Derken 1980'lerde, ülkeyi dünyaya açan Turgut Özal döneminden itibaren uçağın yükselişine şahit olduk. Türkiye küresel ekonominin parçası haline gelmişti. Bunun ulaşımdaki karşılığı havayollarıydı. Bilhassa 2000'lerden sonra Türk Hava Yolları aldı başını gitti.
Ya...