Atatürk’ü anarken: ‘Gelenekçi-liberal’lerin hüsranı - 14

Osmanlı’nın çöküşü ilk kez Saray tarafından algılanmıştır....
Çünkü İmparatorluk, Osmanlı ailesinin yani “Padişahın mülküdür.” Elbette “mülkün” elden gittiğini ilk fark eden de onun sahibidir!
Dolayısıyla, çöküşü durdurmak için alınan tedbirlere, yani kimi zaman “Batılılaşma” denilen çağdaşlaşma ve modernleşme hareketlerine Saray öncülük etmiştir.

*** Saray, çöküşü hazinenin boşalmasıyla fark etmiştir:
Osmanlı da, bütün Ortaçağ’da Din/Tarım imparatorlukları gibi, hazinesi yoksullaştığı zaman, sefere çıkar, yeni topraklar fetheder ve kaynaklar bulurdu.
Ne var ki, 16’ncı yüzyıldan sonra, Endüstri Devrimi ile teknolojik atılım yapan Batı dünyası karşısında askeri gücünü de yitirince, hazinesini doldurmak için girdiği savaşlarda yenilmeye ve toprak kazanacağına toprak kaybederek daha da yoksullaşmaya başlamıştır.
Askeri yenilgilerinin nedenini araştıran Osmanlı, teknolojik açıdan geri kalmış olduğunu hemen keşfetmiş ve Batı’nın elindeki ileri teknoloji ve üstün silahlarla rekabet edebilmek için reform hareketlerine başlamıştır.
Saray’ın “mülkünü” korumak için giriştiği reformlar yerleşik düzenin bir parçası olan din adamlarını ve toprak ağalarını rahatsız etmiş, bunların kışkırtmalarıyla, eski düzenden nemalanmaya da alışmış olan Yeniçeriler “Şeriat İsterük” naralarıyla sokaklara dökülerek, her türlü değişmeye karşı çıkmışlardır.

*** “Gelenekçi-Liberal Cephe” işte bu süreç içinde, yöneticilere yani “Devlete”