Emperyalizm savaşları ve ABD’nin yanlışı - 1
Cumhuriyet Gazetesi Yazarı Emre Kongar'ın bugünkü (10.03.2022)''Emperyalizm savaşları ve ABD’nin yanlışı - 1'' başlıklı yazısı.
Bu tür kaba ve ilkel emperyalizm Roma İmparatorluğu ile doruk noktasına ulaşmış, bu imparatorluğun genişlemesindeki fetihlerle Avrasya’yı etkilemiştir.
Daha sonra, Osmanlı İmparatorluğu’nun kurulması ve genişlemesiyle devam etmiştir.
Bu tür emperyalizmde kullanılan tek araç, askeri güç olarak ordudur.
“Düşman” ordusu mağlup edilerek o yörenin/beyliğin/ülkenin topraklarına ve halkına el konulur.
Sonrasında ya fethedilen yöreye yerleşilir ve üretim doğrudan doğruya yapılır ya da o topraklarda yaşayanlar, öteki ülkelerin saldırılarına karşı korunur ve üretim onlara yaptırılarak haraca/vergiye bağlanır.
Avrasya’da egemen olan bu tür emperyalizm, Roma ve Osmanlı imparatorlukları ile doruğa ulaştıktan sonra bitmiştir.
İlkel dönemden sonraki emperyalizm Coğrafi Keşifler ve Endüstri Devrimi ile sömürgecilik olarak ortaya çıkar.
Endüstri Devrimi ile güçlenen Avrupa’daki ülkelerin, Asya’ya, Afrika’ya ve Amerika’ya yayılmasıyla yaşanmaya başlanır.
Sömürgecilik dönemindeki Emperyalizm, buralardaki yerli halkın ya imha edilmesiyle ya da köleleştirilmesiyle o yörelerdeki doğal kaynaklara ve üretime el konulması anlamına gelir.
Endüstri Devrimi’nin ilerlemesiyle gelişen Kapitalizm, Emperyalizmin araçları olarak askeri gücün yanında siyaseti ve ticareti de kullanır ve ona yeni bir anlam kazandırır.
Siyaset ve ticaretle birlikte mali ilişkiler, borçlanma muameleleri de emperyalizmin aracı olmaya başlar.
Bu emperyalist süreç, dünya üzerindeki bazı devletlerin güçlenmelerine ve güçlenen ülkelerin güçsüzleri sömürmelerine yol açtığı için, “kendi kendini besleyen” ve “kendi kendini güçlendiren” bir nitelik kazanır.
Bu süreç sonunda emperyalizmin sömürgeleşme aşamasında güçlenen devletler, dünya egemenliği için, birbirleriyle rekabete başlarlar.
Birinci ve İkinci Dünya Savaşları bu sürecin sonunda ortaya çıkar.
Emperyalizm, Endüstri Devrimini ıskalayan Osmanlı İmparatorluğu’nu da hem ekonomik ve mali araçlarla hem de savaşla yıkar.
Tarım Devriminde kalan imparatorlukları tasfiye eden Birinci Dünya Savaşı’na yol açan bu tarihsel süreç sadece Emperyalistleri Anadolu’da mağlup eden Mustafa Kemal Atatürk tarafından tersine çevrilir ve Osmanlı İmparatorluğu yerine Türkiye Cumhuriyeti kurulur.