Sayın Başkan

1967 yılı Nobel Edebiyat ödüllü, Guatemalalı büyük romancı Miguel Angel Asturias Rosales’in baş eseri bence, 1933 yılında yazmış olduğu ama ancak1946’da yayımlanabilen “Sayın Başkan”dır. 
Bu kitabı 1970’li yıllarda okumuş ve özellikle, muhaliflerini zindanda bile izleyen, kinci, acımasız bir başkan portresi çizdiği için çok etkilenmiştim.

***

Başkanlık sistemi tartışmaları, talihsiz bir biçimde Hitler üzerinden de olsa, yeniden gündeme yerleşince, ben de bu tartışmalara renkli bir boyuttan,edebiyat dünyasından bir örnekle, biraz da mizah yaparak karışayım dedim.

***

Asturias, “Sayın Başkan” adlı, kötülüğün yukardan aşağıya doğru nasılyayıldığını anlattığı kitabıyla ilgili olarak verdiği bir söyleşide ilginç yorumlardabulunmuş. 
Vikipedi’de rastladığım bu konuşmanın bazı bölümlerini, (parantez içinde siyahla dizilmiş bazı mizahi eklemeler de yaparak) sizle paylaşmak istedim. 
Benim parantez içindeki siyahla vurgulanmış eklemelerim, onun söylemediği ama bizim çağdaş dünyadaki gözlemlerimizden derlenmiş izlenimlerdir.

***

“Daha çocukluğum sırasında, diktatörün adından, o da evlerin en kuytu köşelerinde, ancak alçak sesle bahsedilirdi. 
(Çünkü yüksek sesle konuşunca derhal polis sizi karakola götürür, savcı tutuklanmanızı ister, yargıç da hapse tıkardı.) 
Bu tip başkanlar elle tutulur hiçbir eser bırakmamışlardır. 
Aksine, ülkelerini (her şeyi satıp savarak, aldıkları paraları da ceplerinedoldurarak) fakirleştirmişler, öksüzleştirmişlerdir. 
Bu şartlar altında yazara tek yol kalıyordu:
Muhalefet...