21 yıldır ne gelen var ne giden

TÜRKİYE’nin otomotiv alanındaki tecrübesine baktığımız zaman ilk uluslararası ortaklıkların 1950’li yıllara dayandığını görürsünüz.

1959 yılında Koç Holding’in kurucusu Vehbi Koç, Amerikan Ford ile işbirliği yaparak Türkiye’de üretim hamlesini başlattı. Ford’un ardından 1967 yılında Alman Mercedes, 1968 yılında İtalyan Fiat ve 1969 yılında Fransız Renault sırayla Türkiye’de yatırıma geldiler. Bu 4 büyük markanın Türk ortaklarla gerçekleştirdiği yatırımlar 1990’lı yıllara kadar iç pazar üretimine yönelik yapılırken, 1995 yılında Türkiye’nin Avrupa Birliği (AB) ile imzaladığı Gümrük Birliği anlaşmasının ardından yeni yatırımlar da gelmeye başladı. 1994 yılında Toyota, 1997 yıllarında ise Hyundai ve Honda Türkiye’de otomobil üretmeye başladı.

Herkes diğer markaların da gelebileceğini düşünüyordu ama son 21 yılda ne gelen var ne giden... Düşünün Türkiye’nin ve otomotiv sanayinin en büyük fabrika yatırımını 2001 yılında Ford Otosan Gölcük’te yaptı. Merhum Süleyman Demirel’in, “Gerekirse Çankaya Köşkü’nün bahçesini veririm” dediği o meşhur fabrika.

O tarihten bu yana yeni bir fabrika kurulmadı.

Bu süreçte sürekli Volkswagen, Nissan ve Peugeot yatırımları gündeme geliyor ama sadece iyi niyet açıklamasından öteye gidemiyordu. Herkes Türkiye’nin aday ülke olduğundan bahsediyor ama iş gerçeğe dönünce gelmemek için çeşitli bahaneler buluyorlardı.

İşte bünyesine Alman Opel’i de katan Fransız PSA Grubu (Peugeot Citroen) da bunun son örneği oldu. Otomotiv üretim tecrübesi olmayan Fas’a 650 milyon dolarlık yatırımla fabrika kurma kararı alan PSA Grubu’nun Afrika ve Ortadoğu bölgesinden sorumlu Başkan Yardımcısı Jean-Christophe Quemard, bu bölgede fabrika kurmak için en büyük adayın önce Türkiye olduğunu belirterek, “İlk etapta çok güçlü bir otomotiv üssü olan Türkiye’yi düşündük. Ama son yıllarda fiyatların yükselmesi ve siyasi dalgalanmalara maruz kalmasıyla diğer seçenekleri değerlendirmeye aldık” yorumunu yaptı. Anlayacağınız bahaneleri hemen hazırdı.