Ayy, gene mi?

İlk pasaportumun kapağı delikliydi...
Evet, böylece adımız soyadımız kapağı açmadan bir çırpıda okunabiliyordu. Eskiler hatırlayacaklardır. "Eşkalimiz" de uzun uzun yazardı, ten rengi buğday, falan.
Sonra değişti o lacivert pasaport... Ama "gümrük kayıtları" gibi sayfalar hep kaldı."Meşruhat" hanesi de kaldı ("vize tatbik edilemez!") 
Eski nüfus cüzdanlarımızda da "medeni ve şahsi ahvalindeki tebeddülat" gibi birtakım Osmanlıca sayfalar vardı, gene eskiler bileceklerdir. (Yok, "ekmek karnesi verilmiştir"damgasına ben yetişemedim, bunun için karartma gecelerini yaşamış olanlara bakacaksınız.) 
Pasaportlara "alınan döviz" de kaydedilirdi, dövizi veren "kambiyo şubesine" sahip banka tarafından. Bankanın elinde o sıra hangi döviz varsa, iki yüz dolar karşılığı, ondan verirdi. Fransa'ya giderken "peseta" aldığımı ve gider gitmez franka çevirdiğimi hatırlarım.
İki yüz dolardan fazla almak ve çıkarmak yasak, üç ay içinde çıkış yapmayacaksan onu elinde tutmak da yasaktı, aldığımız banka şubesine götürüp geri vermek ve bunu da pasaporta kaydettirmekle yükümlüydük.
Şimdi pasaportlarda artık gümrük sayfası yok, meslek bile belirtilmiyor.
Fakat gene değişecekmiş.
Belki Avrupa Birliği vizeyi kaldırır umuduyla yeni pasaportlarda parmak izi de olacakmış (parmak izimiz hem Türk hem de Avrupa polisinin elinde çoktan mevcut), eskisinin süresi dolmadıysa birlikte kullanılacakmış. "Yeşil ve gri" gibi ayrıcalıklı pasaportlar da tarihe karışıyor.