15 Temmuz: Travmadan zafere

15 Temmuz'da ne olduğunu tam olarak değerlendirebilmek için yeteri kadar mesafe açıldı. Olayların sıcaklığından bir nebze olsun uzaklaştık. 15 Temmuz'da devlet-toplum ilişkilerini kökünden değiştirecek, kaderimizi ve bundan sonraki gidişatımızı derinden etkileyecek, yıllar yıllar boyu konuşacağımız bir halk ihtilali olduğu artık daha net görünüyor. İhtilali başlatan, özellikle Ankara ve İstanbul'da ciddi bir travmatik etki yapan paralel çetenin darbe girişimiydi. 15 Temmuz ihtilalini daha iyi anlayabilmek için, travmatik boyutunu da konuşmalıyız. Önce “travma” hakkındaki genel bilgilere şöyle bir bakalım.
Hepimizin hayatında bize menfi tesirleri olan olaylar, yaşam tecrübeleri vardır lakin bunların çoğu “travma” kapsamına girmez. Karşılaştığımız kötü hayat tecrübeleri, olağan sınırlar içinde kaldığında, onlarla bir biçimde baş edebiliriz. Travmatik olaylarda ise baş etme becerileri hiçbir işe yaramaz, felce uğrarlar. Travma, insanı çaresiz bırakır ve genellikle kavrama sınırlarının dışına taşar. Travmatik yaşantı sonrası kişi, yaşadığı dünya, kendisi, diğer insanlar ve gelecekle ilgili kavrayışlarını yeniden gözden geçirmek zorunda kalır. Travma ile yaşamın olağan akışı sekteye uğrar, belleğin önceki kayıt sistemi ve içeriği çok önemli değişikliklere uğrar, kimi zaman neredeyse tamamen silinir, bireysel tarih, adeta sıfırlanır. Ulaşılmak istenen hedefler anlamsızlaşır, gelecek bilinmezliğe gömülür.
Travmatik olayı sıradan olumsuz yaşantılardan farklı kılan, kişinin yaşamına ya da beden bütünlüğüne yönelik somut bir tehlike bulunması ve katastrofik bir tepkiye neden olması. Doğal afetler, kazalar gibi olayların yanı sıra savaş, işkence, tecavüz, göç yaşantısı, ağır hastalık ve sevilen yakının kaybı, başlıca travma etkisi olan olaylar... Doğal felaketlerden ziyade insan eliyle ortaya çıkan travmaların psikolojimize olumsuz etkisi çok daha güçlü.