İnsanı savunmalıyız!

İbrahim Kalın üstadımızın “Barbar, Modern, Medenî” kitabını hayranlıkla ve alkışlarla karşıladım. Modernliğin sıkıntılarını ve onlara karşı yeni bir medeniyet inşa etmenin şart olduğunu, bu vazifenin de Müslümanlara düştüğünü vazıh biçimde ortaya koyan bu eserle ilgili iki yazı kaleme aldım. Başta medeniyet siyasetimizin temelleri ve modernliğin meydan okumalarına karşı nasıl bir etik tutum, estetik ürün ve entelektüel gelişmişlik düzeyinden cevap vermemiz gerektiği olmak üzere birçok konuda başucu kitabı olacak bu muhteşem esere tek bir noktada itirazım var. Hazır yeni insan telakkileri üzerine konuşmaya başlamışken, şimdi bu itirazımı dile getirmenin tam zamanı.

Kıymetli İbrahim Kalın, İslam düşünce geleneğinde “varlıktan tecerrüt etme” hali olarak ifade edilebilecek bir tutumla, bir tarafta varlıkları bize emanet edilen halleriyle korumayı kabullenirken diğer tarafta da eşyalara ve nesnelere karşı özgürlüğümüzü muhafaza etmemizin savunulduğunu söylüyor. Ona göre ancak böyle bir tecerrüt ve arınma tutumu içinde olduğumuz zaman hem varlıkları koruyabilir hem de teknolojinin üzerimizde tahakküm kurmasının önüne geçebiliriz. “Bunun için modern hümanizmin ‘İnsan, kendi öznelliğinin temelini oluşturur’ iddiasını terk etmemiz ve eylemlerimizi daha yüksek ve aşkın bir atıf çerçevesini esas kabul ederek temellendirmemiz gerekmektedir… Hümanizmin temel sapması, modern özneyi ‘her şeyin altında yatan cevher’ olarak kurgulamasıdır. Böyle bir dünyanın insan-merkezli ve giderek bencil bir yer haline gelmesi kaçınılmazdır. Nitekim modern medeniylet tasavvurunun insanın aklından ve maslahatından ziyade arzularını ve hazlarını tatmin edecek bir niteliğe bürünmesi, bu temel sapmanın neticelerinden biridir. Aynı şekilde her şeyi insanın emrine veren, insanı da kendi arzu ve isteklerinin kölesi h...