İyilik dünyayı kurtarabilir mi?

Pek kıymetli Alev Alatlı Hanımın zihnimize yerleştirdiği “Dünyanın iyiliği için Türkiye” ifadesi, bana “İyilik et denize at” sözümüzü, oradan da “Her iyiliğin her iki cihanda karşılığı vardır” fikrini çağrıştırdı. Bakmayın çağrıştırdı dediğime aklımızın bir bölümü zaten buna benzer temalarda olduğunu müdavim okuyucularımız bilirler. İyilik ve kötülük nedir? İyiliğin ve kötülüğün, tarihteki ve insanın psikolojisindeki kaynakları nelerdir? Kötülüğün hayatımızdan tamamen çıkarılması, yok edilmesi mümkün müdür?...
Yaşlandıkça, “emri bil maruf nehyi anil münker” (iyiliği emredip kötülükten sakındırmak) Kur'ani hükmünü, hayatımızın somut şartlarında olabildiğince iyilik yapmak şeklinde de algılamaya başladım. Dahası, yaşantılarımdan edindiğim bilgi ve tecrübe, yapılan iyiliğin, ahret hayatımızı biçimlendirmekle kalmayıp bu dünyada da mutlaka karşılığını bulacağına tamamen inanmamı temin etmişti. Ekonomiden dış politikaya siyasetimizi ve kendi hayat felsefemizi esasen “iyilik” üzerine oturtmamız gerektiğine inancım, giderek pekişti.
Ama söz iyilikten açıldığından sorular bitmez ki, hele bizim alanımız olan psikolojik bilimlerde… Yapılan iyiliğin karşıdaki insanda uyandırdığı hissiyat olan minnet, herkeste aynı şekilde mi ortaya çıkıyor? Kimi insanlar, varoluşlarının debelendiği haset anaforunda minnet duymakta, kadir kıymet bilmekte zorluk çekmiyorlar mı? İyiliğin sahiden bir gücü varsa bunu, insanın doğumundan itibaren gelişimi içinde, psikoloji teorilerinin ışığında nasıl delillendirmek gerekir?
Okuyucumuz, psikolojik sağlık için başlıca iki ölçüt ileri sürdüğümüzü de hatırlayacaktır. İkincisinden başlayalım. Görünüşte aklı başında olan, belirgin bir ruhsal rahatsızlığa duçar olmuş izlenimi vermeyen bir kimsenin psikolojik bakımdan durumunu kestirmeden test etmek istiyorsanız, onun, çocuklara ve gençlere karşı hislerine ve duygu ve düşüncelerine bakmalısınız. Psikolojik bakımdan sağlıklı