Müslüman toplum tamamen sekülerleşir mi?

Günümüzün en mühim düşünürlerinden Charles Taylor, yaşadığımız zamanların alâmetifarikasını sekülerlikte görüyor ve “seküler çağda yaşıyoruz" diyor. Ona göre sekülerliği anlayabilmek için anahtar soru: “Neden Batı toplumumuzda, örneğin 1500'de Tanrı'ya inanmamak hemen hemen olanaksız iken, 2000'de çoğumuz bunu yalnızca kolay değil, aynı zamanda kaçınılmaz buluyoruz?” Önce Batı'nın sonra dünyanın, her şeyin kutsal olduğu geleneksel dünyadan Tanrı'ya inanmanın alternatiflerini düşünebilir hale nasıl geldiğini araştırıyor.

Taylor, Batı'da sekülerleşmenin yerleşmesini üç değişik boyutta ele alıyor. Birincisi, geleneksel dünyada insanlar için “dünya ve hayal ettikleri kozmos, ilahi gaye ve eylemin kanıtıydı.” Her şey ama her şey, “büyük olaylar, fırtınalar, kuraklıklar, seller, salgınlar, yıllarca süren sıra dışı verimlilik dönemleri Tanrı'nın eylemi olarak görülüyordu.” İkincisi, sadece bunlar değil, “toplumun varlığı da Tanrı'nın bir alametiydi.” Toplumsal yaşantının ve organizasyonların her alanında, her yerde, bir biçimde “insan Tanrı'yla karşılaşıyordu.” Üçüncüsü, insanlar, ruhların, şeytanların, manevi güçlerin kapladığı “sihirli” bir dünyada yaşıyorlardı. “Kişisel eylemlilik ile gayri şahsi kuvvetlerin arasındaki sınır hiç de net değildi.” Anlam, bizden bağımsız olarak her yerde vardı, her şeyi kuşatmıştı. Üstelik sadece anlam değil manevi güç de içeriyordu; “şifa verebilir, gemileri batmaktan kurtarabilir, doluyu ve şimşekleri sona erdirebilirdi.”