Atatürk, Cumhuriyet ve ekonomi

Bir ülkenin kalkınmışlık göstergeleri, uluslararası ortak bir ölçü olan fert başına Millî gelir ile ölçülür. Kalkınma süresinde fert başına Millî gelir, belirli bir kalkınma altyapısı oluştuktan sonra daha hızlı artar. 1950'li yıllarda Yunanistan ve 1960'lı yıllarda İspanya ve Portekiz'le fert başına gelir düzeyimiz aynıydı. 1970'li yılların başında İrlanda ve Güney Kore'de fert başına gelir daha düşüktü. Bugün bütün bu ülkelerde fert başına gelir bizden 4 veya 5 kat fazladır.

Bu anlamda Türkiye'nin kalkınma sürecini ikiye ayırabiliriz. Atatürk dönemi, Atatürk'ten sonraki dönem... Atatürk döneminde oluşturulan ekonomik, siyasi ve sosyal altyapı, Atatürk'ten sonra devam etmedi.

Cumhuriyetten sonra Atatürk'ün ekonomide yaptığı devrimler, en az siyaset ve sosyal alanda yapılanlar kadar önemlidir. Kurtuluş savaşı yalnızca siyasi anlamda değil, ekonomik anlamda da kurtuluştur. Çünkü Cumhuriyetin kuruluş yıllarında iktisadi kalkınmanın önünde, en az savaş kadar önemli engeller bulunmaktaydı.

1. İktisadi kalkınma için fiziki altyapı yoktu. Mevcut olanlar da savaşta tahrip olmuştu.

2. Kapitülasyonlar vardı. Duyunu Umumiye vardı. Duyunu Umumiye dışında da Osmanlı borçları vardı.

3. Fiziki ve beşeri sermaye yoktu. Vergi gelirleri düşüktü. Aşar gibi ilkel vergiler vardı. Eğitim ve sağlık gibi beşeri yatırımlar yok denecek kadar azdı. Aktif nüfusun önemli bir kısmı telef olmuştu. Erkek nüfus sayısı düşüktü.