Bankalardaki dövizde sorun olur mu? (2)

Dün bu köşede sürekli dış cari açık veren bizim gibi bazı gelişmekte olan ülkelerde dış borç sorununun tırmanmaya başladığını yazmıştım. Araya pandemi de girince bazı gelişmekte olan ülkeler için dış borçlar, küresel bir probleme dönüştü. Bu nedenle Birleşmiş Milletler'e bağlı UNCTAD gibi kuruluşlar gelişmekte olan ülkelerin dış borçları için çözüm önerilerinde bulunuyor. Bu önerilerden bazıları şöyledir.

* Dış borç ödemeleri geçici olarak dondurulmalıdır. Bu arada GOÜ'ler toparlanma imkanı bulacaklardır. Bu karar tüm alacaklıları kapsamalı ve bu süre zarfında borç takibi yapılmamalıdır.

* Kısa vadeli dış borçlarda yeniden yapılandırma ve borç indirimleri yapılmalıdır. Borç vadeleri ödemenin sürdürülebilmesi için yeni bir takvime bağlanmalıdır.

* GOÜ'lerin borçlarının yeniden düzenlenmesini koordine edecek Uluslararası Gelişmekte Olan Ülkeler Borç Kurumu (International Developing Country Debt Authority) kurulmalıdır.

Dış borçlara rakam olarak bakmamak gerekir. Ödem kapasitesini gösteren GSYH'da büyüme, ihracat potansiyeli, ülke kredibilitesi ve borç çevirme kabiliyeti açısından bakmak gerekir. Genel olarak kullanılan kriter, dış borçların GSYH oranıdır. 

Dünya Bankası verilerine göre Türkiye'de dış borçların GSYH oranı yüzde 59'dur. Bu durumda gelişmekte olan ülkeler arasında, kriz yaşayan Arjantin'den sonra ikinci sırada gelmektedir.