Düşük kur da yüksek kur da işsizliği artırır

Kur artışının ekonomiye olumlu ve olumsuz etkileri var...

Türkiye 2012 yılına kadar sıcak paranın da etkisi ile düşük kur yaşadı. Düşük kur nedeniyle iç üretimden suni olarak daha ucuza gelen tüketim malını, ara malı ve ham maddeyi ithal etti. Yani düşük kur ekonomiyi canlı tuttu ve büyüme arttı ve fakat aynı zamanda içeride ara malı üreten fabrikalar kapandı. İşsizlik arttı. Ayrıca şimdilere kötü miras bıraktı. Bu defa dolar kurunun şu sıralarda yüzde 6 dolayında aşırı değerli olmasının olumsuz etkilerini yaşıyoruz, yaşayacağız.

1. Kur artışının olumlu etkisi önce dış ticaret üzerinde ortaya çıkar... Kur artarsa, ithalat pahalılaşır. Pahalı geldiği için, tüketim malı, ara malı ve ham madde ithalatı azalır. Dış ticaret açığı daralır. Değerli kur aynı zamanda ithal ara malı, ham madde ve tüketim malını içeride üretmeye zorlar. 

2015 Ağustos ayı ile 2016 ağustos arasında kurlar yüzde 4.2 oranında arttı. İthalat ise yüzde 7.6 oranında azaldı. Ne var ki ihracat artışı olmadı ve maalesef ihracat da yüzde 2.9 oranında azaldı.

İthalat azalması ile içeride ithal ikamesi olarak ara malı ve tüketim malı üretimin artması gerekirdi. Ağustostan Ağustosa son bir yılda sanayi üretim endeksi genelde yüzde 2.2, ara malında yüzde 1.9 enerjide yüzde 3.7 oranında arttı. Ancak dayanıklı tüketim malı yüzde 2.4 ve dayanıksız tüketim malı da yüzde 0.7 oranında azaldı. Asıl önemlisi yatırım yapılmadı. Yatırım malı ithalatı yüzde 1.3 oranında azaldı. Çünkü Türkiye'de yatırım ortamı yeni yatırım yapmayı özendirmiyor.

Yani ekonomik dışı siyasi, jeopolitik faktörler nedeniyle kur artışı içeride ithal  ikame üretimini ve ihracatı artırmadı.