Ekonomi kağıt üstünde kurtarılamaz

Gayri Safi Yurt İçi Hasıla'nın(GSYH) yüzde 1.8 oranında küçülmesinin ekonomide zincirleme etkileri olacaktır.

En önemlisi, işsiz sayısındaki artışın devam etmesidir. Reel sektörde daralma, kapanan iş yerlerinden de zaten anlaşılıyor. Finans sektöründe birkaç banka daralmaya gitti ve şubeleri kapandı.

Daralmanın bir başka etkisi, dış borçlarda ortaya çıkmaktadır. Zira dış borçları çevirmek için önce kaynak yaratmak gerekir. Sonra da bu kaynakları dövize çevirmek gerekir. GSYH'nın yüzde 1.8 oranında daralması, fert başına büyümenin de yaklaşık yüzde 3 dolayında daralması demektir. Fert başına gelir artışı yoksa elbette gelir yaratamazsınız.

Ayrıca üretimin düşmesi, ihracatı da olumsuz etkiler. Kur artışının ihracatı artırması gerekir. Ne var ki ihracatta ithal katma değer yüksektir. Dahası bazı ara malı ve ham madde ithalatına da mecburuz. Üretimimiz bu ithalata bağımlıdır. Nereden bakarsak bakalım, sonuçta dış ticaret açığımız artıyor.

Turizm gelirleri de düşünce cari açık artıyor. Döviz ihtiyacı artıyor ve maalesef Türkiye döviz yaratamıyor.

Gelir ve döviz yaratamayan bir ülke dış borçları çevirmekte sıkıntıya girer.

Dış borç ana para ve faiz ödemesi ile yabancı sermaye kâr transferlerinin net çıkışının GSYH'ya oranı GSYH büyüme oranından daha yüksek olursa, ülkede fakirleşme başlar. Şimdilik dış borcu yeni dış borçla çeviriyoruz. Ancak net dış borç ödeyen bir konuma gelirsek, fakirleşme kaçınılmaz olacaktır.

Bir yılda ödememiz gereken dış borçlar ve cari açık 200 milyar dolardır. Kağıt üstünde gelir artışıyla bu borçları nasıl çevireceğiz?

GSYH verileri TÜİK tarafından Birleşmiş Milletler Ulusal Hesap Sistemi ve Avrupa Hesaplar Sistemi'ne göre geriye doğru yeniden hesaplandı. GSYH bir tahmin olduğu için, geriye doğru revizyon olabilir. Ancak TÜİK 2015 yılı için GSYH'yı yüzde 20 artırdı. Ortalama yatırım oranını yüzde 200 artırdı. Ortalama tasarruf oranını ise yüzde 15'ten yüzde 24'e çıkardı. (Aşağıdaki tablo.)

****************

2015 Göstergelerinde Revizyon

----------------------------------------------------------------------------------------------

Yüzde

Eski Yeni Artış

--------- --------- ----------------

GSYH (Milyar Dolar) 717 858 20

Fert Başına Millî Gelir (Dolar) 9222 11039 19,7

Ortalama Tasarruf Oranı (Yüzde) 15 24 60

Ortalama Yatırım Oranı 10 30 200

Ortalama Tüketim Oranı 85 74 - 12,9

*************************