Ekonomi ve insan

Ekonomik, sosyal ve siyasi politikaların nihai hedefi insan refahıdır. İnsanlık  tarihinde bu politikalar zaman zaman toplumun değil, bir ideolojinin, bir  grubun veya bir kişinin projesi olarak yeşermiş ve ortam bulmuştur.

Geçmişte aşırı ideolojiler olarak faşizm, Hitler, Mussolini gibi diktatörler yarattı, komünizm gibi tek parti diktası ve Stalin gibi zalimler yarattı. Bugün İslam olmayan dünyada şovenizm, İslam dünyasında ise Siyasi İslam, iktidara ulaşmanın bir aracı olarak kullanılıyor.

Avrupa'da şovenizm ortam bulabiliyor, ABD'de Donald Trump seçilebiliyor...

Bu yeni konjonktür İslam ülkelerine Siyasi İslam olarak yansımıştır. Bizde ise Siyasi İslam'ın insana zarar vermeye başlayan boyutlarını, dünkü Hürriyet'te eski Diyanet İşleri Başkanı Prof. Dr. Ali Bardakoğlu içtenlikle açıklamıştır.

Dünyadaki bu gidişat, birçok ülkede siyasi haklar, demokratik özgürlükler ve hukukun üstünlüğünün yolunu kesmiştir. Bu haklarda gerileme yaşanmaktadır. Özgürlüklerin sınırlı olduğu bir ülkede insanların mutluluğundan ve refahtan bahsedilemez.

Başka bir ifade ile ekonomi ve insan refahının analizi ancak ve ancak insan hakları ve demokratik özgürlükler ile ve hukukun üstünlüğünün olduğu varsayımı altında geçerlidir.

Geçmişte, bütün iktisatçılar insan refahı için ekonomiyi ön planda tutmuştur. Bugün aynı şeyi söylemek imkanı yoktur. 

Söz gelimi, Adam Smith, 1723-1790 yılları arasında yaşamış İskoçyalı Ahlak  Felsefesi Profesörüdür. Ekonominin de babası sayılmaktadır.