Faiz-kur kısır döngüsü

2019 yılında Merkez Bankası, önce yüzde 24 olan gösterge faizini yıl içinde 4 defa değiştirerek 13 Aralıkta yüzde 12'ye indirdi. Eğer uygulandıkları aylar itibariyle ağırlıklı ortalamasını alırsak, 2019 yılında Merkez Bankası ortalama gösterge faizi yüzde 20'dir. 2019 TÜFE oranı yüzde 11,84 oldu.

2020 içinde de Merkez Bankası gösterge faizini Mayıs ayına kadar beş defa indirdi. Bu beş ayda MB ağırlıklı ortalama gösterge faizi 9,65 oldu. Ancak Mayıs sonunda yıllık TÜFE oranı, 2019 yıl sonu TÜFE oranına göre arttı ve 12,66 oldu. Mayıs ayı yıllık enflasyonunda 2019'un da etkisi var. Ancak yıl sonu enflasyonu da farklı olmayacak.

Bu karşılaştırmadan çıkan sonuç: Ekonomi yönetimi ve Merkez Bankası enflasyonu düşürmek için  faiz oranlarını düşürdü. Aynı zamanda ekonomi canlansın diye para arzını ve kredi hacmini artırdı. Artan likidite, güven sorunu yaşandığı ve bu nedenle yatırım ortamı olmadığı için, dövize, altına ve gayrimenkule gitti. Artan kurlar enflasyonu daha da artıracaktır. Kedi kuyruğunu kovalar gibi… Çıkmazdayız. Kısır döngü yaşıyoruz.

Deutch Bank bir notunda TL'nin dünyanın en ucuz parası olduğunu açıkladı. Bu günkü kurlardan bakarsak TL yüzde 35 oranında daha düşük değerdedir. Geçen yazımda söylemiştim; TL son 60 yılın en düşük değerindedir.

Merkez Bankası, faiz oranlarını enflasyonun üstüne çıkarıp reel faize geçmesi gerekiyor. Ancak bunu dolaylı yoldan yapmaya çalışıyor. Gösterge faizini değiştirmeden geç likidite penceresini kullanmaya başladı. Geç likidite faizi 11,25'tir. Bu nedenle gecelik faiz oranı bankaların açıklamasına göre yüzde 9,75 civarında oluştu. Ayrıca Merkez Bankası likiditeyi de kıstı. Ekonomi yönetimi de kredi genişlemesini durdurdu. 

Merkez Bankasına son yıllarda müdahale var. Ancak önceden de başarısızdı. İMF programına ve önerisine uygun olarak 2006 yılında açık enflasyon hedeflemesine başladı. Bu güne kadar hiçbir sene hedefi tutturamadı. Bu nedenle MB'ye olan güven kayboldu.