Krediler ve vergi indirimleri, istikrarı bozdu

Sanayi sektöründe satışları gösteren, Sanayi Ciro Endeksi 2016 yılında, yıllık ortalama olarak bir önceki yıla göre yüzde 6.9 oranında artmıştı. 2016 yılının Aralık ayından başlayarak söz konusu ciro endeksi aylık bazda artmaya başladı... Nisan ve Mayıs aylarında son yedi yılın en yüksek artışları yaşandı ve  geçen seneki aynı aylara göre sırasıyla yüzde 29.5 ve yüzde 26.1 oranında arttı.Mayıs ayında Yİ-ÜFE olarak yıllık enflasyon yüzde 15.26 idi. Demek ki sanayi sektöründe ciro endeksi, reel olarak da yüzde 9.40 oranında arttı.  Sanayide ciro artışını, sanayi üretim artışı ve imalat sanayiinde kapasite kullanım oranı ile birlikte yorumlamak gerekir. Bu çerçevede Mayıs ayında  sanayi üretim endeksi de yüzde 3.5 oranında ve imalat sanayi kapasite kullanım oranı da yüzde 1.42 oranında arttı. (Aşağıdaki tablo.)***                           Mayıs Ayı Yıllık Değişim----------------------------------------------------------------------------------------------                              Sanayi       Sanayi Ciro     İmalat Sanayi                              Üretim         Endeksi                Kapasite                              Endeksi         (Reel)             Kullanım Oranı                             -----------------   -------------------   -------------------------------     2014                      3.4                  1.73                        - 2.48     2015                      2.4                  3.90                          3.75     2016                      5.5                  4.89                          0.26     2017                      3.5                  9.40                          1.42***Genel olarak bir değerlendirme yapmak gerekirse;1- Sanayi üretim endeksindeki artışın, ciro endeksindeki artıştan daha düşük olması, satışların bir kısmının stoklardan karşılandığını gösteriyor. Sanayicinin ciro artışının geçici olacağını düşünüyor ve üretimi artırmıyor, stokları azaltıyor.  2- Sanayi üretiminde yalnızca üretim değerleri yer alıyor. Ciro endekslerinde ise artı satış hizmetleri de var. Bu nedenle de üretim ve ciro artışları daha farklı çıkıyor.3- TÜİK, sanayi ciro endeksinde "Madencilik ve Taşocakçılığı" ve "İmalat Sanayii" kapsama almaktadır. Sanayi Üretim Endeksi'nde ise bu kapsama ilave olarak Elektrik, Gaz, Buhar ve İklimlendirme Üretimi ve Dağıtımı sektörleri yer alıyor.4- Artış devam eder mi? Etmez... Çünkü son altı ayda ciro artışının nedeni, Nisan ayındaki referandumdur. Referandum nedeniyle artan kredi hacmi ve kredilere devlet desteği devam etmeyecektir. Zaten, Bankalar Birliği Başkanı birkaç gün önce kredilerde daha dengeli adım atılacağı mealinde bir açıklama yapmıştı. Vergi indirimlerine gelince onlar da zaten süreli olarak yapılmış olan indirimlerdir.5- Üstelik verilen krediler yatırımlara dönüşmedi. Sabit sermaye yatırımları bu yılın ilk çeyreğinde yalnızca yüzde 2.2 oranında arttı. İnşaat dışında yeni yatırım da yapılmıyor. Dahası KOBİ kredileri daha çok önceki kredileri yenileme şeklinde oldu. Kredilerin daralması ve geri ödenmeye başlanması toplam talebin düşmesini hızlandırır. Sanayi malına olan talep de düşer. 6- Türkiye'de seçim popülizmi ilginç bir sınıra dayandı. Devlet bütçesinden yapılan kalıcı destekler devam etmek zorundadır. Şimdi bu desteklere ortak olan 3-4 milyon Suriyeli de var.Seçim dönemlerinde ise seçmen ilave imkanlara alıştı. Siyasi iktidar artık her seçimde daha fazla vermek zorundadır. Daha fazla verince de, bütçe açıklarını finanse etmek gerekiyor. Özelleştirme bitti. Geride Kamu Varlık Fonu yoluyla borçlanma ve mevcut cezaları artırma yolu var. Bunların da özelleştirme kadar kaynak sağlaması mümkün görünmüyor. Bir kaynak olarak geride köylünün meraları ve kamu arazileri görünüyor.