Yapısal çözüm nedir? (III)

Bu köşede dün ve önceki gün, ''bugünkü istikrar sorunu nasıl çözülür?'' ve bu bağlamda ''devlet ve hukuk düzeninde nasıl bir reform yapılmalıdır'' sorusunu cevaplamaya çalıştım.

Yapısal reformlar kapsamında, dışa bağımlı üretim yapısından çıkış ve bütçe reformu da önemlidir. 

2003 yılından başlayarak 2014 mart ayına kadar TL, döviz karşısında aşırı değer kazandı. Bu nedenle daha ucuza geldiği için, üretimde ithal ara malı ve ham madde kullanıldı. İçeride İplik fabrikaları gibi ara malı üreten fabrikalar kapatıldı. Pamuk üretimi gibi ham madde üretimi de durdu. (Aşağıdaki tablo.)

***0*0

2014 mart ayından sonra TL aşırı değer kaybetmeye başladı. MB reel kur endeksine göre Haziran ayında TL, yüzde 23 daha düşük değerde idi. Bu kayıp dün yüzde 24-25'e çıktı.

TL'nin aşırı değer kaybı; ithalat yoluyla üretim maliyetlerini artırdı. Bu artış enflasyona yansıdı. Türkiye'nin 'raiting'ini düşürdü. Dış borç riski arttı.